-İslamiyete geçiş ile de Arap alfabesini kullanmışlardır.
-Osmanlılarda Arap alfabesini kullanmışlardır.1928 yılına kadar kullanılmıştır..1928 de Harf devrimiyle latin alfabesi( Yeni Türk Alfabesi) kabul edilmiştir
-Osmanlılarda yazı bir sanat türü olarak kabul edilmiştir.Çeşitli yazı şekilleri kullanılmıştır.Güzel ve süslü yazı yazmak konusunda titizlik gosterilmiştir.
-Osmanlı toplumu çeşitli etnik unsurlardan oluşmuştur.Her etnik unsur cemaat adı altında orgütlenip kendi dilini ,alfabesini kullanıyordu.İlmi ve edebi eserleri Arapça veriyorlardı.Ancak devletin resmi dili Türkçedir.Yazışmalarda Türkçe kullanılıyor,kayıtlar Türkçe tutuluyor,mahkemelerde,resmi dairelerde Türkçe kullanılıyordu.
-Edebiyat dili Farsça idi.
-Din ve ilim dili ise Arapça idi.
-15. y.yıldan itibaren Türkçeye Arapça ve Farsça kelimler yoğun olarak girmeye başladı.Bu üç dilin karışımında Osmanlıca diye bir yapay ve karma bir yazı dili ortaya çıkmıştır.Türkçe ikinci plana düşmüştür.Osmanlıca daha çok saray çevresinde gelişme gostermiştir.
-19.y.yıla kadar Osmanlıca topluma egemen olmuştur.
*TÜRKÇENİN SADELEŞTİRME ÇALIŞMALARI:
-İlk olarak Tanzimat doneminde başlamıştır.
-Abdülaziz doneminde daha büyük bir hızla sürdürülmüştür.
-1851 yılında Tarihçi Cevdet Paşanın girişimiyle Encümen-i Daniş adıyla bir akademi kurulmuştur.Bu akademi Türk dilinin geliştirilmesi için çalışmalar yaptı.Akademinin verdiği ilk karar''Türkçe gramerinin hazırlanıp basılması,Türkçe bir sozlüğün hazırlanması ve herkesin anlayabileceği bir dil ile Türk tarihinin yazılması''dır.
-Akedeminin omrü kısa olduğu için yalnız Cevdet Paşanın on iki ciltlik ''Osmanlı Tarihi'' eseri hazırlanmıştır.
-Tanzimat doneminde ilk kurulan devlet okullarında Türkçeye Arapça ve Farsçadan sonra ikincil bir yer verilmiş fakat zamanla bunun sakıncaları olduğu gorülünce oğretimin Türkçe olması istenmiştir.
-Tanzimat doneminde açılan Mekteb-i Mülkiye-i Şahane(siyasal bilgiler fakültesi) fakültesinde oğretimin Türkçe olması kabul edilmiştir.
-Abdülaiz doneminde Ali Suavi Türkçenin en ateşli savunuıcusu olmuştur.Türkçenin dünyanın en eski ve en engin dillerinden biri olduğunu savuınarak Türkçeden Arapça ve Farsça kuralların kaldırılmasını,yazıda kısa cümlelerin kullanılmasını teklif etmiştir.
-Türkçenin sadeleştirilmesi ve kendi kimliğine kavuşması ancak Cumhuriyet doneminde Atatürk'ün dil devrimi sayesinde olmuştur.
*OSMANLIDA EDEBİYAT:
Osmalıda edebiyat üçe ayrılır:
a)DİVAN EDEBİYATI:Osmanlıda saray ve medrese çevresinde Arap ve Fars edebiyatlarının etkisiyle gelişen bir edebiyattır.
-Kaside,gazel ve mesnevi gibi nazım şekilleriyle bir çok şiir yazılmıştır.
-Şiirlerde konu;aşk,güzellik ve dini tasavvuf tur.
-Bu edebiyat adını şairlerin şiirlerini topladıkları kitaplara divan denirdi.Bu ad edebiyatın adı olmuştur.
-Bu edebiyat türünde düşünceden çok duygu,içerikten çok biçim ağır basar.
-Anadoluda ilk divan şiiri orneklerini sunanlar:Mevlana,sultan veled,Ahmet Fakih ve Hoca Dehhanidir(13.y.yıl).
-Ahmedi,Şeyhoğlu Mustafa(,Kadı Burhaneddin,Nesimi14 y.yıl şaiirleri).
-Bursalı Ahmet Paşa,Şeyhi,Ahmet-i Dai,Süleyman Çelebi(15.y.yıl şairleri).
--Baki,Fuzuli,TaşlıcalıYahya,Zati ve Bağdatlı Ruhı(16.y.yıl şairleri:Bu yüz yılda divan edebiyatı en gorkemli çağına ulaşmıştır).
-Nef'i,Nabi,(17.y.yıl).Bu asırda nesir alanında eser vermiş kişiler vardır.Koçi Bey'in 4.Murat sunduğu Risalesi akıcı ve sade bir Türkçe ile kaleme alınmıştır.Yine Nergisi ve Veysi süslü nesir ornekleri vermişlerdir.
-Nedim(18.y.yıl)
-17. y.yılda Divan edebiyatı duraklamaya girmiştir.Nef'i klasik şiire ahenk ve ve müzik kazandırmıştır. Nabi ise düşünce şiiri(hikemi tarz) çığırını açmıştır.Şiirlerinde heyecandan çok düşünceye yer vermiştir.18. y.yılda divan şiirinde mahalli ve günlük konular yer almış ve dilde sadeleşme başlamıştır.Lale devrinin ünlü şairi Nedim bile hece olçüsüyle şiirler yazmıştır.
-Osmanlı padişahları da edebiyata ozellikle şiire ilgi duymuşlardır.Bunlar:Fatih,2. Bayezid,Kanuni,2.selim dir.
-18. Y.yılda sefaretname denilen yeni bir edebi tür ortaya çıkmıştır.Padişah tarafında gorevlendirilen elçiler yolculukları sırasında,bulundukları yerler ve yaptıkları işler hakkında yazılar yazmışlardır(sefaretname)
b)HALK EDEBİYATI:
-Bu Edebiyatın temeli Ozan(aşık)lar tarafından atılmıştır.Şairler halkın duygu ve düşüncelerini sade bir Türkçe ile anlatmışlardır.
-Şairler:Kul Ahmet,Koroğlu,Pir Sultan Abdal,Gevheri,Karacaoğlan,Kul Mustafa ve Aşık Omer
-16. ve 17. y.yılllarda güçlü şairler yetişmiş fakat 18. y.yılda yetişmemiştir.19. y.yılda ise halk şiirinin en parlak donemi olmuştur.
-19.y.yıl şairleri:Bayburtlu Zihni,Erzurumlu Emrah,Dertli ve Dadaoğludur.Bu y.yılda şairler eserlerini aruz olçüsüyle yazmışlardır.Konularında genişleterek doğa,aşk, ve sevginin yanında siyasal,sosyal devrimleri ve dünyadaki gelişmeleri de işlemişlerdir.
-19 y.yılda halk edebiyatında zayıflama gorülür fakat Aşık Veysel gibi güçlü şairler de yetişmiştir.
c)TASAVVUF(TEKKE)EDEBİYATI:
-Dini konulara ağırlık veren bir tarzdır.Tekke,dergah ve tarikat çevresinde gelişmiştir.Bu Tarzın ünlüleri:Yunus Emre,Hacı Bektaş Velidir.
-14. Y.yılda Osmanlılarda bu tarz edebiyat türü Eflaki Dede ile başlamıştır.
15.y.yıl da bu edebiyat türünü geliştirenler:Hacı BayramVeli,Eşrefoğlu Rumi,Kaygusuz Abdaldır.
16.y.yılda bu edebiyatta ün kazananlar:Pir Sultan Abdal,İbrahim Gülşeni,Ümmi Sinan dır.
17.yıl İlahilerin yayıldığı donemdir.Aziz Mahmut Hüdai,Kul Mustafa ahenkli ve coşkun bir şekilde ilahiler okudular.
18.y.yılda Tekke edebiyatı durakladı.İbrahim Hakkı on plana çıktı.Marifetname adlı eseri ''ilimlerin ansiklopedisi''niteliğindedir.
-Divan Şairlerinden Şeyh Galipte bu edebiyat türünde eserler vermiştir.En meşhur eseri Hüsn ü Aşk tır.
-Çağdaş şairlerimizden Rıza Tevfik ve Yahya Kemal'de bu edebiyatın şiir türünde eserler vermişlerdir.
-Tekke şairleri ciddi eğitim-oğretim gormüşler,ilim ve tasavvufta ilerleme sağlamışlardır.Arapça ve Farsça bildiklerinden divan şairlerine benzerler.
***BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI
*Tanzimat Donemi:
-Fransız edebiyatından etkilenilmiştir.
-Batıdan roman,hikaye,tyatro ve makale gibi türler alınmıştır.
-Dilde sadeleşme on plana çıkmıştır.
-Batıdan alınan ilk tür tyatro olmuştur.
-İlk Türk tyatro eseri Şinasinin Şair Evlenmesidir(1860)
-İlk Türk romanı Şemsettin Saminin ''Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.
-İlk tarihsel roman Namık Kemal'in yazdığı Cezmi adlı eserdir.
-Sami Paşazade Sezainin ''Sergüzeşt'i,Recaaizade Mahmut Ekrem'in Araba Sevdası,Nabizade Nazım'ın İlk koy romanı olan Karabibik'i romanları diğer orneklerdir.
*Servet-i Fünun Donemi:
-Derginin adıdır.
-Şiirde aruz olçüsünü kullanmışlardır.
-Çoğunlukla bireysel konuları işlemişlerdir.
-Şairler şiirlerini sanat,sanat içindir anlayışına gore yazmışlardır.
-Şairleri:Tevfik Fikret,Cenap Şahabettin,Süleyman Nazif,Halit Ziya,Mehmet Rauf,Hüseyin Cahit.
*Fecr-i Ati Donemi:
-Servet-i Funun'un kapatılnması üzerine Ahmet Haşim ve Refik Halit gibi aydınlar tarafından bu topluluk oluşturulmuştur.Bir süre sonra dağılmıştır.
-Diğer şair ve yazarlar:Hamdullah Şuphi,Yakup Kadri,Neyzen Tevfik
*Milli Edebiyat Donemi:
--1911-1923 arası dnemdir.
-Türk Derneği kuruldu(1908) -Yusuf Akçura onderliğinde kuruldu.
-Türk Yurdu(1911) derneği kuruldu.
-Türk Ocağı(1912)derneği kuruldu
-Genç kalemler,Türk yurdu,Halka doğru adlarıyla gergiler çıkarıldı.
-Türk edebiyatının artık taklitten kurtulup yaratıcı olmasına çalışıldı.
-Türk halkının yaşantısına yonelmesine çalışıldı
-Şirler:Ziya Gokalp,Mehmet Emin Yurdakul,Yusuf Akçura,Omer Seyfettin,Ali Canip, Ahmet Ağaoğlu,Yahya Kemal,,Mehmet Akif Ersoy.
*Cumhuriyet Donemi:Cumhuriyet donemi gelişmelerini kapsar.
BASIN VE YAYIN
Basın:Belirli bir zamanda basılıp her çeşit düşünce ve haberi topluma ulaştıran yayın organlarına denir.
-Yayın Organları:Gazete,dergi,kitap ve benzerleridir.
-Basının en onemli oğesi matbaadır.
-Bugünkü modern matbaanın kurucusu JeanGütenberg(Jan Gutenberg)(1450) dir.
-Osmanlı ülkesine ilk matbbaayı İspanyadan goç eden eden Yahidiler getirmiştir(David ve Samuel kardeşler).İstanbulda ilk basım evini kurmuşladır.Bastıkları ilk kitap Hz Musanın Beş Kitap adlı kutsal kitabıdır(1494)
-16. Y.yılda Osmanlı ülkesinin değişik yerlerinde azınlıklar tarafından basımevleri kuruldu.
-Osmanlılarda ilk matbaa 1727 yılında lale devrinde Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından İstanbulda kurulmuştur.Basılan ilk kitap Vankulu sozlük kitabıdır.Dini kitapların basımı yasaklanmıştır.
-Matbaanın kurulmasıyla düşünce hayatı gelişmiştirç.İlmiye sınıfının dışında yeni bir osmanlı aydını doğmuştur.Bu aydınlar milliyetçilik ve hürriyet gibi kavramları işlemişlerdir.
*OSMANLILARDA GAZETECİLİK:
-İlk Çıkarılan gazete' Bulletin des Nouvelles' dir.İstanbulda Fransızlar tarafından ,Fransız ihtilalinden sonra çıkarılmıştır.Kısa omürlü olmuştur.
-İlk resmi gazete:'Takvim-i Vekayidir'.1831 de 2. Mahmut doneminde çıkarılmıştır.Türkçe ve Fransızca olarak haftada bir defa yayınlanması düşünülmüştür.Devlet çalışmalarını halka anlatmak,yabancı devletlerin müdahalelerine cevap vermek için çıkarılmıştır.Cumhuriyet donemine kadar varlığını sürdürmüştür.
-Türkçe olarak çıkarılan diğer bir gazete de 'Ceride-i Havadis (1840)dir.İngiliz William Churchil(Çorçil)in siyasi baskısı ile günlük gazete olarak çıkarılmıştır.
-İlk ozel Türk gazetesi:Tercuman-ı Ahvaldır.1860 da Agah Efendi ve Şinasi tarafından çıkarılmıştır.
-Şinasi 1862 de Tasvir-i Efkar adında bir fikir gazetesi çıkardı.
-Muhbir Gazetesi(1866):İlk olarak Ali Suavi Mısırlı Prens'Mustafa Fazıl Paşa'dan sonra bu gazetede laisizmi ciddi şekilde işledi.Sansür uygulaması başlayınca bu gazete kapatıldı.Ali Suavi Kastamonuya sürgün edildi.Ardından Tasvir-i Efkar kapatıldı.Namık Kemal ve ziya Paşa sürgüne gonderildiler.
-2. Meşrutiyet doneminde basın ve yayın hayatında canlanma oldu.Hüseyin Cahit,Tevfik Fikret ve Hüseyin Kazım TANİN gazetesini çıkardılar.
-İttihat ve Terakki yonetimine karşı olanlar VOLKAN gazetesini çıkardılar.31 Mart olayı nedeniyle kapatıldı.
-1. Dünya savaşı çıkınca basın hayatı durgunlaştı
-1.D ünya savaşının sonuna doğru YENİGÜN, AKŞAM, İKDAM, GÜLERYÜZ adlarıyla gazeteler çıkarılmıştır.
*OSMANLILARDA DERGİCİLİK:
İlk dergi:'Mecmua-i Fünun'dır.Münif paşa tarafından çıkarılmıştır.
-İlk resmi dergi 'MİR'AT' tır Mustafa Refik tarafından 1862 'de çıkarılmıştır.
-İlk mizah dergisi Diyojendir.Teodor Kasap tarafından 1872 'de çıkarılmıştır.
-Hayal ve Çıngıraklı Tatar.
-Meşrutiyet doneminde: Hokkabaz Hoca Nasreddin,Geveze ,Aydınlık,Aydede mizah türü dergiler çıkarılmıştır.
********OSMANLIDA BİLİM VE TEKNOLOJİ***************************
Bilim:Deney ,gözleme ve araştirmaya dayanan bilgi bütünlügüne denir.
Bilimin Konusu:Evren,insanlar ve insanların oluşturduğu eserlerdir(Bilime konu olmayan hiçbir şey yoktur).
-Evrenin ,olayların ve olguların tümünü ya da bir kısmını konu edinip gözlem ve deney yollarıyla olay ve olgular arasındaki ilişkileri bulma çabasıdır.
-Evrende olup biteni öğrenme ihtiyacından doğmuştur.
*KLASİK DÖNEM:
Bilim iki kola ayrılır.
1-Nakli İlimler(İslami İlimler):Fıkıh,kelam,,tefsir gibi İslami bilimlerdir.
(İslam dininin açıklanması,yorumlanması, ve kavratılması ile ilgili konuları kapsar).
2-Akli Bilimler:Matematik,astronomi,mantık,tıp ve coğrafya gibi araştırmaya ve gözleme ve akıl yürütmeye dayalı bilimler.
*Bilimin öğrenme ve öğretme ve aktarma yeri medreselerdir.
*Kuruluş ve yükseliş dönemlerinde bilim ve kültür hayati korunmuştur.
****BİLİMSEL ÇALIŞMALAR***
*X1V.y.yılda:
-İlk Osmanlı medresesi İznikte Orhan Bey zamanında açılmıştır.
-Tasavvuf,kelam,mantık,matematik,astronomi,tıp gibi alanlarda çalışmalar yapılmıştır.
*XV.y.yılda:
-Kültür ve uygarlık bakımından gelişme ve ilerleme dönemidir.
-Fatih bilime ve bilim adamlarına önem vermiş,bilimsel çalışmalara destek olmuştur.
-Akli bilimlerde önemli ilerlemeler sağlanmıştır.
-Fatih’in İstanbul’un fethinden hemen sonra Fatih külliyesini kurması gösterilebilir.Bu kültür merkezi çağın en önemli bili/m adamlarını bir araya getirmiştir.
-Fatih külliyesinin en önemli kuruluşu Sahn-i Seman medresesidir(Devrin en gelişmiş medresesidir).
*Bilim adamları:
-ALİ KUŞÇU:Fatih tarafından Semerkanttan İstanbul’a getirilmiş,Fatih külliyesinin öğretim programını hazırlamıştır.Ayrıca Osmanlılarda matematik öğretiminin kurucusudur.Astronomi bilginidir.
-SİNAN PAŞA:Fatih devrinin ünlü matematikçilerindendir.Daha çok geometri(hendese)ile uğraşmıştır.
-MOLLA MÜFTÜ:Matematik,yunan felsefesi,mantık ve kelam ile uğraşmıştır.
-FENARİ ALAEDDİN:/Mtematikçidir.Semerkant Şahruh medresesinde müderrislik yapmıştır.
--SABUNCUOĞLU ŞERAFETTİN:Tıp alanında çalışmalar yapmıştır.
-ALTUNİZADE:Tıp alanında çalışmalar yapmıştır.
*TARİHÇİLER:
-Ahmedi.Destan-ı Tevarih-i Mülük-i Al-i Osman adlı eseri İlk Türkçe Osmanlı tarihidir.
-Aşık Paşazade Ahmed Aşıki:Tevarih-iAl-i Osman adlı eseri Osmanlı kuruluş devrinianalatan onemli bir tarih kitabıdır.
-Nişancı Mehmed Paşa(Mevlananın torunu)nın Arapça yazdığı Osmanlı Sultanları tarihi en güvenilir kaynaktır.
-Tebrizli Mahmut Oğlu Hasan::Cem Sultanının isteği üzerine yazdığı ‘Cam-ı Cem Âyin’ adlı eser Osmanlı soy kütüğü ile ilgili bilgi verir.
-Yazıcıoğlu Ali:Tevarih-i Al-i Selçuk adlı eserini 1. Murat’ın emriyle yazmış tır.Oğuz ,Selçuk ,Moğol,beylikler ve Osmanlı hakkında bilgi verir.
-AMASYALI ŞÜKRULLAH:Tarihçi.
-TURSUN BEY:Tarihçi.
XVI y.yılda:
-Fatih dönemine göre azalmalar görülür.
-Akli bilimlerde duraklama görülmesine rağmen coğrafya alanında gelişmeler olmuştur.
-PİRİ REİS:Haritacılıkta ön plana çıkmıştır.Büyük bir Türk coğrafyacısıdır.
Eserleri:a)Dünya haritası:Güneybatı,Batı Afrika ve Güneydoğu Amerika sahillerini gösteren harita.
b)Kuzey Amerika haritası
c)Kitab-ı Bahriye 
enizcilere rehber kitaptır.Kızıldeniz,Akdeniz ve Hint Okyanusu konusunda bilgi verir.
*XVI y.yıda:
-Kanuni dönemini oluşturan bu dönemde önemli bilimsel çalişmalar yapilmiştir.
-Kanuni bilime önem vermi,bilginleri ve sanatçıları korumuştur.
-Kanuni öğreti//m kurumlarının en büyüğü olan süleymeniye medresesi////ni açmıştır.
-SEYDİ ALİ REİS:Denizci,dejniz coğrafyacısı,astronomicidir.
Eserleri:Muhit ve Mirat’l Memalik
-MATRAKÇI NASUH:Kara coğrafyacısıdır.Kanuninin Belgrat seferi hakkında tarihi bilgi verir.Matematik ve tarih alanlarında da çalışmalarda bulunmuştur.
TAKİYUDDİN BİN MEHMET:En büyük Osmanlı astronom ve matematikçisi olarak bilinir.Astronomi çalışmaları onun ile zirveye çıkmıştır.3.Murat’ın izniyle bir rasathane kurdu(1579).Rasathanenin açıldığı günlerde veba salgını çıkar ve bir çok insan ölür.Bunun sebebi olarak devrin şeyhülislamı rasathanenin açılmasını gösterir.Rasathane bir yıl sonra ‘’uğursuzluk’’ gerekçesiyle yıktırılmıştır.Bu rasathane son gözlemevi olmu
TARİHÇİLER:
-Celalzade Mustafa Çelebi:Olayları eleştiri süzgecinden geçirmiştir.
-Lütfi Paşa:Osmanlı devletinin aksayan yanlarını gostermiştir.
-Selanikli Müustafa Efendi:Yaşadığı donemin tarihini günlük şeklinde ve ayrıntılarına kadar yazmıştır.Devletin aksayan taraflarını açıkça yazmıştır.
-Hoca Sadeddin Efendi:Osmanlının ilk resmi tarihçisidir.Onemli bir geleneğin değişmesine neden olmuştur.Onun zamanına kadar Osmanlı tarihine Oğuz Han’dan başlanır ,Selçuklulardan soz edilirdi..O ise doğrudan doğruya Osmanlı tarihi ile eserine başlamıştır.
Tacüt-Tevarih adlı iki cilt eseri onemlidir.
enizcilere rehber kitaptır.Kızıldeniz,Akdeniz ve Hint Okyanusu konusunda bilgi verir.
