TÜRK BAĞIMSIZLIK SAVAŞI(1919-1922)
II.MEŞRUTİYET'İN İLANI
(23 Temmuz 1908)

NEDENLERİ:
1)İngiltere,Fransa ve Rusya Reval görüşmesinde Makedonya'nın özerkliğine karar vermeleri(1908)
2)İttihat ve Terakki'nin faaliyetleri
3)Niyazi ve Enver Paşa'nın ayaklanması
İLANI:ÜAyaklanmaların ülkeye yayılacağı endişesiyle II.Abdülhamit Mebusan Meclisini yeniden açtı ve Kanun-ı Esasiyeyi yürürlüğe koydu.

SÜRESİ:II.Meşrutiyet 10 yıl devam etmiştir(I.Dünya savaşının sonuna kadar).

İZLENEN SİYASET:Dış siyasette Alman taraftarlığı izlendi.İngiliz,Fransız ve Rusya'ya karşı devleti korumak ve kaybedilen toprakları geri alma politikası uygulanmıştır.Bu politika Osmanlıyı 20. yüzyılın başında üç büyük savaşa sürüklemiştir.

31 MART OLAYI
(13 Nisan 1909)
*Yer:İstanbul
*Tarih:13 Nisan 1909
*Özelliği:Osmanlı tarihinde mevcut yönetimi ve anayasal düzeni yıkmaya yönelik ilk isyan hareketidir.

*Nedenleri:
1)II.Meşriyet ile gelen özgürlüklerin gerici basın ve din adamlarınca kötüye kullanılarak yönetimin eleştirlmesi.
2)Meşrutiyete karşı olan yöneticilerin ve II.Abdülhamit'in eskiye dönme çabaları
3)İttihat ve Terakki yöneticilerin yönetime tam egemen olamamaları nedeniyle mecliste karışıklıkların başlaması.
4)Bu dönemde devlette meydana gelen toprak kayıplarının halkı huzursuz etmesi.
*Sonucu:-Ayaklanma bastırıldı.Rumelide Selanikte oluşturulan,kurmay başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı, Mahmut Şevket Paşa komutasında Hareket Ordusu İstanbul'a gelip ayaklanmayı bastırdı.
-II.Abdülhamit tahttan indirilip yerine V.Mehmet Reşat padişah getirildi.
-Meşrutiyetin devamı sağlanmıştır.

II.MEŞRUTİYET'İN İLANI SONRASI TOPRAK KAYIPLARI
1)Bulgaristan bağımsız oldu(1908)
2)Bosna-Hersek(Avusturya-Macaristan imparatorluğu aldı-1908)
3)Girit(Yunanistana bağlandı-1908)
MEŞRUTİYET DÖNEMİ İSLAHATLARI(1876- 1920)
*1876 'da Kanun-i Esassiye ilan edildi.
*İlk kez Anayasal düzene geçildi.
* 1. Meşrutiyet'in ilanıyla halk ilk defa yönetimde söz sahibi oldu.İlk demokratik adımlar atıldı.
*93 Harbini bahane eden II.Abdülhamit meclisi kapattı.
*Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi)kuruldu.
*İttihatçıların baskısı sonucu II.Meşrutiyet 1908'de ilan edildi.
*Bu dönemde hükümdarın parlementer düzenlerde görülmeyen yetkileri kaldırıldı ve hükümet Meclis-i Mebusana karşı sorumlu hale getirildi.
*Anayasal düzeni yıkmak için 13 Nisan 1909 'da 31 Mart olayı oldu.Hareket ordusu bastırdı.
*Sultan Abdülhamit tahttan idirildi.
*V.Mehmet Reşat hükümdar oldu.
*Bu olaydan sonra İttihat ve Terakki devlet yönetimine egemen oldu.Osmanlı devletini bulunduğu zor durumdan kurtarmak amacıyla Tanzimat döneminden itibaren mücadele eden ittihat ve terakki Partisi 1913'de Bab-ı Ali baskınıyla devlet yönetimini tamamen ele geçirdi.
*Devleti zor durumdan kurtarmak için Osmancılık,İslamcılık,Pantürkizm,Türkçülük ve Batıcılık akımları ortaya çıktı.

*FİKİR AKIMLARI:
1)OSMANLICILIK:*Osmanlı ülkesinde bulunan Türk,Rum,Ermeni,Yahudi ve Arap topluluklarını Osmanlı vatandaşı olarak bir millet oluşturmaya yönelik düşünce akımıdır.
*Savunucuları:Genç Osmanlılardır.
*Tanzimattan Meşruriyet dönemine kadar olan sürede etkili olmuştur.
*Balkan halklarının ayaklaması ve bağımsız devletler kurmaları ve Balkan Savaşları sonucunda geçerliliğini kaybetmiştir.

2)İSLAMCILIK(Panislamizm-Ümmetçilik)
*Bütün müslümanları bir birlik altında toplamayı ve devlet yönetiminde din kurallarının uygulanmasını amaçlayan düşünce akımıdır.
*I. ve II.Meşrutiyet dönemlerinde hiristiyanların imparatorluktan ayrılması üzerinebu akım yayılma göstermiştir.II.Abdülhamit döneminde devlet siyaseti olarak uygulanmıştır.1.Balkan Savaşı sırasında Arnavutluğun Osmanlıdan ayrılıp bağımsız olması ve 1.Dünya savaşı sonunda Arapların da imparatorluktan ayrılmaları üzerine geçerliliğini kaybetmiştir. 

3)PANTÜRKİZM:
*Dünyada bulunan Türkleri bir bayrak altında birleştirmeyi amaçlayan düşünce akımıdır.
Savunucuları:İttihat Terakki yanlılarıdır.1.Dünya savaşında uygulanamayacağı anlaşılmıştır.

4)TÜRKÇÜLÜK:
Osmanlıcılık ve İslamcılık fikirlerinin geçersizliği anlaşılınca,devletin kurtuluşunun ancak devlet içindeki Türklere ulusal bilincin aşılanarak sağlanabileceğini savunan düşünce akımıdır.Ülkede din,dil,soy ve ülkü birliği oluşturulursa devlet ancak bu birlik sayesinde ayakta durabilir.Özellikle İttihat ve Terakki 'nin ülke içinde savunduğu fikirlerdir.
Öncüleri:Ziya Gökalp,Mehmet Emin Yurdakul ve Ömer Seyfettindir.
19.ve 20. yüzyıllarda savunulan düşünce akımıdır.Çağa en uygun olanıdır.Kurtuluş Savaşı sırasında Türk halkı arasında yaygınlaşan Türkçülük akımı ulusal mücadelenin kazanıolmasında önemli rol oynamıştır.

5)FEDERALCİLİK:
Prens Sabahattin ve bazı Osmanlı aydınları tarafından savunulan ve II.Meşrutiyet sonrasında taraftarları artan bir düşünce akımıdır.
Osmanlı bölgelere ayrılacak.Her bölge özerk olacak.Bu özerk bölgeler padişaha bağlı olacak.Bu düşünce sahiplerine göre;Osmanlı kişiye ve kişinin gelişmesine ve eğitimine önem vermediği için kötü duruma düşmüştür.Üretici ve girişimci kişiler ile devlet ayakta durur.Devlet ve toplum kişi için çalışmalıdır.

TRABLUSGARP savaşı(1911-1912)
Nedenleri:
- Osmanlı devletinin güçsüz olması
-İtalya'nın sömürgeceliğe yönelmesi,Trablusgarp'ı almak istemesi
-İngitere.Fransa ve Rusya'nın italya'yı Almanya'dan koparmak amacıyla İtalya'nın Trablusgarp işgaline karşı çıkmamaları

GELİŞİMİ:
İtalya Trablusgarp'ı işgal etti.Osmanlı bazı subaylarını buraya gönderdi.Bunlaradan Mustafa Kemel ve Enver Paşa'nın başarılarıyla işgal önlenmiş.Fakat İtalya güçlü donanmasıyla 12 adayı işgal etti.Çanakkale Boğazını ablukaya aldı.Ege denizi kıyılarını topa tuttu.ve Balkan Halklarını Osmanlı Devletine karşı kışkıttı.

SONUÇ:
Balkan savaşlarının başlaması nedeniyle osmanlı barış istedi.İtalya ile UŞİ antlaşması yapıldı.Bu antlaşmaya göre trablusgarp İtalya'ya verildi 12 ada Balkan savaşlarının sonuna kadar geçici olmak kaydıyla İtalya'ya bırakıldı.

UŞİ ANTLAŞMASININ ÖNEMİ:
Osmanlı Afrika'daki son toprak parçasını kaybetti.
Osmanlı devletinin ne kadar güçsüz olduğu anlaşımıştır.
12 adanın kaybedilmesi ile Ege'deki Türk egemenliği sarsılmaya başlamıştır.

                             BALKAN SAVAŞLARI(1912-1913)
NEDENLERİ:
-Milliyetçilik hareketler
-Rusya'nın Balkan halklarını kışkırtması
-Almanya'nın Osmanlıya yaklaşması nedeniyle İngitere'nin Rusya'ya Balkan politikasında serbest bırakması
-Osmanlı devletinin zayıfve güçsüz olduğunun anlaşıması
_Rusya'nın kışkırtmasıyla karadağ,sırbistan,Yunanistan ve Bulgarista'nın ittifak oluşturması ve osmanlının Balkanlardaki varlığına son vermek istemesi.
1.BALKAN SAVAŞI SIRASINDAKİ GELİŞMELER :
Karadağ,sırbistan,yunanistan ve bulgaristan'ın saldırısıyla savaş başladı.
Savaşın sonunda Londra antlaşması yapıldı.(1913)Bu antlaşma ile Osmanlı Midye_Enez çizgisinin batısında kalan topraklar kaybedildi.Bu çizgi bulgaristan ile aramızda sınır kabuledildi.
Bozcaada ve İmroz dışında kalan adalar kaybedildi.
LONDRA ANTLAŞMASININ ÖNEMİ:
Avrupa ve Egedeki Osmanlı varlığı sona ermiştir.
UYARI:B u savaş sırasında Arnavutluk bağımsızlığını ilan etmiştir.
Londra konferansı süererken İttihat ve terakki Bab-ı Ali baskınıyla hükümeti ele geçirdi.

2.BALKAN SAVAŞI(1913)
GELİŞMELER:
1.Balkan savaşı sonucunda daha fazla toprak alan Bulgaristan'ın fazla topraklarını paylaşmaması nedeniyle yunanistan,Karadağ ve Romanya Bulgaristan'a savaş açtı.Osmanlı bu durumdan yararlanarak Edirne ve Kırklareliyi geri aldı.Bulgaristan barış isteyince Balkan devletleri arasında Bükreş Antlaşması yapılmıştır(1913).
Osmanlı Bulgarlarla ''İstanbul Antlaşması'', Yunanlılarla ATİNA antlaşması yapmıştır.Sınırı olmadığı içinSırbistan ve Karadağ ile antlaşma imzalanmamıştır.
BALKAN SAVAŞI SONUCUNDA OSMANLININ KAYBETTİĞİ TOPRAKLAR:
-Batı Trakyanın  tümü, Makedonya ,Arnavutluk,Ege adaları

                                          BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
NEDENLERİ:
1.1871 YILINDA siyasi birliğini sağlayan Almanya'nın sanayileşmeye ve silahlanmaya başlaması ,ham madde ve pazar ihtiyacını karşılamak içinde sömürgeciliğe yönelmesi
2.1870 yılında siyasi birliğini kuran İtalya'nın Almanya'nın yanında yer alarak sömürgeciliğe yönelmesi
3.Avusturya-Macaristan imparotorluğunun Rusya'nın Panislavizim propagandasından rahatsızolması sırbıstan' denetim altına alarak Balkanlarda egemenlik kurmaya çalışması
4.Rusya'nın Balkanlara veBoğazlara egemen olup Akdeniz'e inmek istemesi
5.Sırbistan'ın Avusturya-Macaristan imparotorluğu içndeki sırbların egemenliğini almak istemeleri
UYARI:Savaşın asıl nedeni ekonomiktir.Yani sömürge elde etme.savaşı başlatan neden ise AVUSTURYA-MACARİSTAN veliatının 28 Haziran 1914'te Saraybosna kentindebir sırblı tarafından öldürülmesidir.

1.DÜNYA SAVAŞI HANGİ BLOKLAR ARASINDA OLMUŞTUR?
Üçlü ittifak(Almanya,İtalya,Avusturya-Macaristan imp,Bulgaristan ve Osmanlı devleti)
Üçlü itilaf (İngiltere,Fransa;italya,yunanistan,Sırbistan,Jabonya,Belçika ve ABD) arasında olmuştur.

OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRMESİ NASIL OLMUŞTUR?
Savaş başlayınca tarafsızlığını ilan etmiş ancak ittihat ve terakki yöneticileri meclisin onayını almadan Almanya ile gizli İttifak antlaşması yapmıştır. Osmanlıdevletinin tarafsız kalmasını isteyen itilaf devletleri kapitülasyonları kaldıracaklarını ve ekonomik yardımda bulunacaklarını bildirmişlerdir.İtihat ve terakki yöneticilerinin aşırı almanya yanlısı olmaları savaşı Almanya'nın kazanacağına inanmaları kaybedilen toprakların geri alınacağını ummaları Panturanizm idaalinin gerçekleşeceğine inanmaları gibi nedenlerden dolayı savaşa girilmiştir.Savaşa girmesine neden olan gelişme ise Akdeniz'den kaçan iki Alman gemisinin Osmanlı devletine sığınması,osmanlının bu gemileri satuın aldığını ilan etmesi sonucunda bu gemilerin karadenize çıkıp verilen gizli emirle rus limanlarını bombalamasıdır.

ALMANYA'NIN OSMANLI DEVLETİNİ KENDİ YANINDA SAVAŞA SOKMA NEDENLERİ :
Almanya'nın Osmanlının jeopolitikkonumundan yararlanmak istemesi yeni cepheler açılmasını sağlayıp doğudaki yükünü hafifleterek bu bölgedeki kuvvetlerinin bir kısmını batıya kaydırmak istemesi.ittilaf devlertlerinin Boğazlar üzerinden Ruslara yardım götürmelerini engellemek istemesidir.Padişahın kutsal Cihat ilan etmesini sağlayıp diğer müslüman devletlerinde kendi yanında savaşa girmelerini sağlamak.Osmanlıyı dentim altına alarak ingilizleri sömürgeleri ile olan bağlantısını kesmek istemesi.Berlin-Bağdat demiryolu hattını kurarak Musul ve Kerkük petrollerinden yararlanmak istemesi.

OSMANLI DEVLETİNİN 1.DÜNYA SAVAŞINDA SAVAŞTIĞI CEPHELER:
KAFKAS CEPHESİ : Almanların Bakü petrolerini ele geçirmek amacıyla Osmanlı devletini yönlendirmesi enver Paşanın ise
Panturanizm düşüncesini gerçekleştirmek istemesi amacıyla acılan cephedir.
Sonuç:Yenilgiyle sonuçlanmıştır:Kış şartları nedeniyle 90.000 askerimiz ölmüştür.Ruslar Erzurum,Muş,Bitlis;trabzon ve erzincanı ele geçirmiştir.

ÇANAKKALE CEPHESİ:Almanya ile saavaşan rusya' ya Boğazlar üzerinden yardım ulaştırmak
istanbul ve Boğazları ele geçirerek Osmanlı devletini savaş dışı bırakmak
ingiliz ve Fransız donanmaları 1915 başlarında çanakkale Boğazını geçme girişiminde bulundu fakat Nusret mayın gemisinin bogaza mayın döşemesi ve Türk topçularının başarıları sonucunda büyük kayıplar vererek geri çekilmiştir.Denizde başarı sağlayamaun ittilaf devletleri gelibolu yarım adasına asker çıkarmışlar fakat Mustafa Kemal komutasındaki Türk ordusunun anafartalar,çonkbayırı ve kireçtepe'de elde ettikleri başarı sonucunda 1916'da geri çekilmişlerdir.

ÇANAKKALE SAVAŞI SONUÇLARI:İtilaf devletleri bağazları ve İstanbul'u alamamışlardır.Rusya2ya gerekli yardım gönderilememiştir.Rusya yardım alamayınca Çarlık Rusya'sı yıkılmıştır.(1917)yeni kurulanS.S.C.B. devleti itifak devletleri ile 3 mart 1918'de BREST-İTOWSK Antlaşmasını imzalayarak 1.dünya savaşından çekilmiştir.
savaş 3 yıl daha uzamıştır.yarım milyona yakın insan ölmüştür.

TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI: Çanakkale geçilemez.altın harflerle tarihe geçmiştir.Mustafa kemal'in askeri bir deha olduğu anlaşılmıştır.M.Kemal büyük bir üne kavuşmuştur.M.Kemal Türk askerini ,Türk askeride M.Kemal'i tanımış:karşılıklı güven ve inanç oluşmuştur.bu durum M.Kemal'in Kurtuluş(Bağımsızlık)savaşında önder olarak kabul edilmesinde etken olmuştur.

KANAL CEPHESİ:Almanya'nın desteği ve planlamasıyla Osmanlı tarafından İngiltereye karşı açılan cephedir.NEDENİ:Süveyş kanalını ele geçirerek ingilizlerin sömürgeleri ile bağlantılarını kesmek ve mısırı İngilizlerden geri almak.

SONUÇ:Osmanlı Devlşeti başarısız olmuştur.

IRAK CEPHESİ: İngilizlerin Türk kuvvetlerinin İran'a girmesini ve Hindistan' a girmesini önlemek.Kuzeye çıkıp Ruslarla birleşme amacı gütmeleri.SONUÇ:İngilizler Basra'ya asker çıkardılar.KÜTÜL AMARE denilen yerde yapılan savaşı kaybettiler fakat
1917'de osmanlıyı yendiler:Bağdatı ele geçirdiler.

SURİYE-FİLİSTİN CEPHESİ:
NEDENİ:Osmanlı kuvvetleri Arap topraklarından tamamen çıkartmak.ingilizlerin
Arapları Osmanlıya karşı kışkırtarak onları himaye altına almak istemeleri.Bu nedenle Osmanlı kuvvetlerine karşı saldırıya geçtiler.
Bu kuvvetlerin komutanlığına atanan M.kemal'in Türk kuvvetlerini Suriye sınırında tutabilmiş bugünkü Suriye sınırı bu cephe savaşında belirlenmiştir.MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASININ sonucunda ingilizler Suriyeyi ele geçirmişlerdir.
NOTsmanlı bu cephelerden ayrı olarak mütefiklerine yardım amacıyla Yemen, Makedonya,Galiçya cephelerinde de savaşmıştır.

ABD'NİN SAVAŞA GİRMESİ VE SAVAŞIN SONA ERMESİ:
Saavaşın başlarında tarafsızlığını ilan eden ABD savaş sonucu itilaf devletlerine silah satarak büyük bir ekonomik gelişme sağlamıştır.Almanya'nın geliştirdiği denizaltıyla ABD'nin silah taşıyan gemilerine saldırması ve bu saldırıları ticaret gemilerine de yöneltmesi sonucunda ekonomisi zarar ören ABD , başkan WİLSON tarafından Wilsonm ilkelerini yayınlayarak 1918 yılında İtilaf devletlerinin yanında savaşa katılmıştır.
ABD İngiltere,Fransa birlikleri batı cephesinde Almanları yenilgiye uğratmışlardır.Bu arada yunanistan'ın saaavaşa girmesi sonucunda Bulgaristan ve Avusturya-macaristan imp.Balkanlarda zor duruma düşmüşlerdir.ittifak devletlerinin tüm cephelerde yenilgiler alması üzerine bulgaristan ateşkes antlaşması imzalaayarak saaaavaştan çekilmiş.Ardından Avusturya-Macaristan ,Almanya ve Osmanlı devletinin de ateşkes antlaşmaları imzalayarl 1.Dünya Savaşı sona ermiştir.

WİLSON İLKELERİ VE ÖNEMİ
ABD başkanı Wilson'un 1.Dünya savaşına girerken dünya barışına katkıta bulunmak ve insanlığın bir daha böyle büyük bir felakete uğramasını önlemek amacıyla yayınladığı ilkelerdir.14 maddeden oluşan bu ilkeler XX.yüzyıl dünyasında etkili olacaktır.
*Yenen devletler yenilenlerden toprak almayacak(Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası İzmir dahil birçok Osmanlı toprağını işgal eden itilaf devletleri bu maddeye aykırı hareket etmişlerdir.).
*Her millet ,çoğunlukta bulunduğu topraklarda bağımsız bir devlet olma hakkına sahiptir.(İngiltere ve Fransa ''mandacılık''fikrini ortaya atarak bu maddeye uymamıştır.
*Yenilen devletler savaş tazminatı ödemeyecek.
*Devlerler arasında gizli antlaşmalar yapılmayacak.
*Devletler arasındaki antlaşmazlıklar ,oluşturulacak uluslararası bir kurum gözetiminde (Milletler Cemiyeti -i Akvam)barış yoluyla çözümlenecektir.
*Savaştan sonra kurulacak devletlermilliyetçilik prensibine göre oluşturulacaktır.
*Osmanlıyla ile ilgili maaddesi.
-Osmanlı devletinin Türklerin çoğunluklu olduğu bölgelerdekesin türk egemenliği tanınacaktır.Ancak Türk egemenliği altında yaşaayan ve bulundukları bölgelerde çoğunluğu oluşturan uluslara kendi kendin i yönetme hakkı verilecektir.Boğazlar her devlete açık olacaktır.
NOT:İngiltere ve fransa yenilen devletlerin lehine gibi görülen bu ilkeleri,ABD'yi kendi yanlarında savaşa somak için kabul etmişlerdir.Ancak 1.Dünya savaşından sonra yenilen devletler üzerinde manda yönetimleri kurarak Wilson ilkelerini çiğnemişlerdir.

1.DÜNYA SAVAŞINDA YAPILAN GİZLİ ANTLAŞMALAR:

      1)SYKES PYKOT ANTLAŞMASI:(26 Nisan 1916)

        İngitere,Fransa ve rusya arasında yapılmıştır.Buna göre:

        ingiltere ürdün ve ırak;

        Fransa'ya Suriye,Kuzey Irak v e mersinden başlayarak Mardin'e kadar uzanana bölge ile Çukurova'yı içine alan ve Sivas'a kadar uzanan bölgeler

         Rusya'ya Boğazlar ve Doğu anadolunun verilmesi karalaştırılmıştır.

         UYARI:Rusya 1.Dünya Savaşı'ndan Brest-Litowsk antlaşmasını imzalayarak çekilince paylaşımda değişiklikler olmuş.İtilaf Devletleri Wilson ilkeleri doğrultusunda Boğazlarda uluslararası bir komisyon ve Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurmayı planladılar.

       2)MAC-MAHON ANTLAŞMASI:

         Mısır'ı yöneten ingiliz valisi Mac-Mahon'un ,Hicaz emri Hüseyin ile yaptığı antlaşmadır.Bu antlaşmaya göre araplar Osmanlı devletine karşı ayaklanıra araplara bağımsızlık verilecektir.

       3)SAİNT JEAN DE MAURİENNE ANTLAŞMASI:

          İtalya'yı almanya'dan ayırarak kendi yhanlarına çekmek için İngilrete,Fransa ve İtalya arasında imzalanmıştır.

          UYARI:Bu antlaşamayla İhtilal çıkan rusya'nın savaştan çekilme ihtimaline karşı,doğuda doğacak boşluğu kapatmak için İngiltere,Fransa ve İtalya'ya bazı tavizler verilmiştir.

                                      1.DÜNYA SAVAŞININ GENEL SONUÇLARI:

           1)Almanya savaştan yenik olarak ayrılmış,krallık rejimi yıkılmış ve cumhuriyet yönetimi kurulmuştur.

           2)Almanya sömürgelerini kaybetmiş,Avrupa'daki toprfakları azalmış,ordusu terhis edilmiş;silahlanması ve silah sanayi kurması yasaklanmıştır.

           3)Avusturya -Macaristan İmporotorluğu parçalanmış ve toprakları üzerinde 4 yeni devlet kurulmuştur.(Avusturya,Macaristan,Polonya,Çekoslavakya)

           4)Osmanlı imporotorluğu parçalanmış,hritiyan azınlıklardan sonra müslüman Araplarda  bağımsız devlet kurmaya başlamıştır.

           5)Rusya'da çarlık rejimi yıkılmış ve dünya tarihinde ilk kez sosyalist bir rejim kurulmuştur.

           6)Bu savaştan en karlı çıkan devlet İngiltere olmuştur.Almanya'nın sömürgelerini kaybetmesi ve silahlanmasının engellenmesiyle rakipsiz kalan İngiltere büyük bir ekonomik güce ulaşmıştır.

           7)Bu döneme kadar avrupa politikasıyla ilgbilenmeyen ABD,1.Dünya savaşından sonra Avrupa politikasıyla ilgilenmeeye başlamıştır.

           8)Sömürgeleşme politikası yön değiştirmiş,savaştan galip ayrılan sömürgeci devletler,yenilen devletler üzerinde manda yönetimleri oluşturarark sömürgelerini artırmışlardır.

          9)Savaşın sonunda gerçek bir barış kurulamamış,özellikle Almanya'nın çok büyük kayıplara uğraması,İtalya'nın ise savaştan galip ayrılmasına rağmen isteklerine kavuşamaması 2.Dünya Savaşının çıkmasına neden olmuştur.

           1.DÜNYA SAVAŞININ SONUNDA İTİLAF DEVLETLERİNİN YENİK DEVLETLERLE

                                             YAPTIKLARI BARIŞ ANTLAŞMALARI

1)Versay(Versailles-28 Haziran 1919) :Almanya ile yapıldı.

2)Sen Cermen (Saint Germain-10 Eylül):Avusturya ile yapıldı.

3)Nöyyi(Neully-27 Kasım 1919):Bulgaristan ile yapıldı.

4)Triyanon (Trianon-4 hAZİRAN 1920):Macaristan ile yapılmıştır.

5)Mondros Ateşkes Antlaşması(30 Ekim 1918)-Sevr Antlaşması(10 Ağustos 1920):Osmanlı devletiyle yapılmıştır.

                              MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI

TARİH:30 Ekim 1918

İMZALAYANLAR:Bahriye Nazırı Rauf(Orbay)Bey ile İngiliz Amirali Arthur Calthrope

YER:Limni adasının mondros limanı

ONAY:Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından oy birliği ile kabul edilmiştir.

               OSMANLI'NIN MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASINI  KABUL ETMESİNİN NEDENLERİ

*Almanya'nın savaştan çekilmesi ve savaşı sürdürecek gücünün olmaması.

*Wilson ilkelerine güvenilmesi

*Daha sonra İngilizlerin hoşgörüsüyle karlı bir antlaşmanın imzalanacağının sanılması.

*Padişahın,ingilizlerin yardımıyla saltanatı ve halifeliği korumak istemesi.

     MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASININ KOŞULLARI

*Boğazlar açılacak ve bu yerlerdekiaskeri üsler işgal edilecek.

*Osmanlı müttefikleriyle ilişkilerini kesecek.

*Ordu terhis edilecek,orduya ait silahlar,taşıtlar,cephane ve donatım anlaşma devletlerine teslim edilecek.(müterekenin bu maddesine uymayarak ordularını terhis etmeyen tek komutan 15.Korordu komutanı Kazım Karabekir Paşadır.)

*Donanama anlaşma devletlerine bıkakılacak ve uygun görülen limanlarda demirli tutulacaktır.

*Antlaşama imzalandığında Anadolu dışında bulunan Türk askerleri en yakın Anlaşma Devleti askeri birliklerine teslim olacaktır.

*Toros tünelleri ile demiryolları Anlaima Devletleri subayları tarafından denetlecektir.

*Anlaşma Devletleri bütün haberleşme araçlarına el koyacaklardır.

7.MADDE:Anlaşma devletleri güvenlikleri tehdit eden bir durumla karşılaşırsa yurdun önemli stratajik bölgelerini işgal edecek.

24.MADDE:Doğudaki altı ilde(Erzurum,Van,Harput(Elazığ),Sivas,bitlis,Diyarbakır)bir karuışıklık çıkarsa Anlaşma Devletleri bu yerleri işgal etme hakkına sahip olacaktır.(Ermeniler bu maddeden yararlanarak bağımsız bir devlet kurmak için ayaklanacaklardır.Bu madde Ermeni devleti kurulmasına yöneliktir.)

               MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASININ ÖNEMİ:

                 1.)Bu antlaşmayla Osmanlı devleti kayıtsız şartsız teslim oldu.

                 2.)Osmanlı imparatorluğu fiilen sona ermiştir.

                 3.)Boğazların işgaliyle Anadolu ve Rumeli'nin bağlantısı kesilmiştir.

                 4.)Yedinci maddenin uygulanmasıyla WİLSON ilkelerine göre Türklerin denetiminde kalması gereken Anadolu topraklarıda anlaşma devletleri tarafından işgal edilmiştir.

                 5.) 24.maddenin uygulanmaya çalışılması sonucunda doğudaki Ermeniler bağımsız devlet kurmak amacıyla ayaklanmışlardır.

                 6)İşgallere tepki olarak ,milli direniş örgütleri kuruldu.

      UYARI:7.madde Anadolu'yu tamamen işgale açık hale getirmiştir.İşgaller 7.maddeye göre yapılmıştır.Wilson ilkelerine aykırıdır.

                           MONDROS ATEŞKESİN UYGULANMASI:

        Mondros Ateşkesinin imzalanmasından kısa bir süre sonra işgaller başladı

*İNGİLİZLERİN İŞGALLERİ:-Musul(ilk işgal edilen yerdir).

-Antep,Urfa,Maraş'ı gizli antlaşmalara bağlı olarak Fransa'ya devrettiler.

-Batum ve Kars' igal ettiler.Amaçları ise ermeni devletinin kurulmasını sağlamaktır.

-Mezifon ve Samsun'a asker göndermişlerdir.

*FRANSIZLARIN İŞGALLERİ:Adana (Dörtyol),Mersin, ve Adana ile Afyon işgal ettiler.Bölgedeki ermenileri ,Türklere karşı örgütlemeye başladılar.

UYARI:1919 yılında ingiltere ve Fransanın bir yandan Anadolu'yu yer yer işgal ederken ,öte yandan ''Anadoluya uygarlık götürdüklerini ''yaymaya çalışmalarının nedeni; Anadolu işgaline duyulan tepkiyi azaltmaktır.

*İTALYAN İŞGALLERİ:Antalya ,Bodrum,Kuşadası,Marmaris ve Konya .

*YUNAN İŞGALLERİ:Uzunköprü-Hadımköy demiryolunu işgal etmişlerdir.

  Bunların yanı sıra ateşkes gereği Osmanlı ordusu ateşkes koşulları uyarınca dağıtılmaya,silahları toplanmaya başlanmıştır.      

   13 kasım 1918'de itilaf devletlerinin savaş donanması Çanakkale ve İstanbul boğazlarını işgal edip İstanbul limanına demir attılar.Böylece gayri resmi anlamda İstanbul işgal edilmiş sayılıyordu.

    Osmanlı devletinin 1.Dünya savaşında çekilmesinden sonra ,ülkeyi savaşa sokan İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleri yurdu terk etmişlerdir.Bunun üzerine  Padişah sadrazamlığa Ahmet İzzet Paşa'yı getirdi.;anacak sadrazamla padişah itilaf devletlerine karşı izlenecek politikada anlaşmazlığa düşmüşlerdir.Mondros Ateşkes Antlaşmasının haksız uygulamalarına karşı çıkan Ahmat İzzet Paşa bir süre sonra görevden alınmış,yerine Tevfik Paşa getirilmiştir.

    İşgaller karşısında çaresiz durumda bulunan Padişah Vahdettin yetkileri çok az olan Meclis-i Mebusanı(Osmanlı parlemontosu) kapatmıştır.Böylece meşruti idare süresiz olarak kaldırılmıştır.Padişah Vahdettin tahtının kaygısı içerisindeydi.Bu karışıklık içerisinde Tevfik Paşa hükümeti istifa edince yerine padişah ile her konuda uyum içerisinde olan Damat Ferit Paşa getirilmiştir.

  Padişahla aynı görüşleri paylaşan ve tam bir uyum içinde çalışan Damat Ferit Paşa,ulusal mücadeleyi engellemek için itilaf devletleriyle işbirliği yapmaktan çekinmemiştir.

PARİS BARIŞ KONFERANSI(18 Ocak 1919)

  İtilaf devletleri,1.Dünya savaşından yenik ayrılan devletlerle yapacakları barış antlaşmalarının esaslarını saptamak amacıyla Pariste bir araya geldiler

  Alınan Kararlar:

*Almanyadan Alsace-Loraine'nin alınarak Fransaya verilmesine

*Avusturya-Macaristan imparatorluğunu parçalanarak Avusturya,Çekoslavakya ve Macaristanın kurulmasına

*Polonyanın bağımsız bir devlet haline getirilmesine

*Savaştan yenik çıkan bu devlerin ağır savaş tazminatı ödemelerine

*Osmanlı devletinin nasıl parçalanacağı karalaştırldı.

*Daha önce yapılan antlaşmayla İtalyaya bırakılan Batı Anadolu Yunanistana verilmesine ve Yunanlıların İzmir'e asker çıkarması ve doğu Trakyayı işgal etmesine karar verildi.

             İZMİR'İN İŞGALİ(15 MAYIS 1919)

  Paris Barış Konferansında ingilizlerin isteğiyle Anadolu'nun paylaşılmasına ortak edilen Yunanistan konferansta alınan karar gereği 15 mayıs 1919'da İzmir'e asker çıkarıp işgal ederek binlerce Türkün öldürülmesine neden olmuştur.

     İtilaf devletleri işgalin Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7. maddesi gereğince yapıldığını söylerler.Aslında ,bu hükmün Yunanlılarca uygulanması antlaşmaya aykırıdır.

   Yunanlıların ,Rum ve öteki azınlıkların yardımıyla katliamlarda bulundular.Bir süre ,hiçbir direnişle karşılaşmadılar.Çünkü  Padişah ve İstanbul hükümetinin işgaller karşısında kayıtsız kalmaları,askeri kışlalara ,işgallere karşı koymama buyrukları vermişlerdi.

  UYARI:İzmir'de Yunanlılara karşı ilk kurşunu sıkan ,gazeteci Hasan Tahsin'dir.Bu olay yunanlıların katliamlarını artırdığı gibi,milli bilincin uyanması ve kuva-yi milliye'nin oluşmasında da etkili olmuştur.

    İzmir dışında da işgaller sürüyordu.Ancak bu işgaller sistemli bir şekilde ,önceden planlandığı gibi uygulanıyor ve Türk yurdunu parçalamayı hedefleliyordu.Tüm yurtta işgalleri kınayan miting ve gösteriler yapılmıştır. Yunan ordusunun işgali iç bölgelere kaydırması sonucunda Kuva-i milliye oluşmaya başlamıştır. 

   UYARI:İzmir'in işgali Türkler arasında birleştirici bir etki yapmış ulusal bilincin uyanmasına ve hızla yayılmasına neden olmuştur.

                                     BRİSTOL RAPORU

 İtilaf devletleri İzmir'in işgalini haklı göstermek için Türklerin Batı Anadolu'da Rumlara karşı katliamlar düzenlediği propagandasını yürütmüşlerdi.Halbuki İzmir ve yöresinin işgali sırasında ,Yunanlıların yaptığı saldırı ve zülümler,hiçbir İtilaf Devletinin kılını bile kıpırdatmamıştı.Ancak Avrupa kamuoyunda Türklerden yana bir akım oluşmaya başladı.Bu yüzden Osmanlı Devleti'ninde isteği üzerine,Yüksek Konsey,İzmir ve yöresinin işgali sırasında Yunanlıların işledikleri cinayetlerin soruşturmasını yapmak için,Amerikalı Amiral Bristol'un başkanlığında İngiliz ,Fransız ve İtalyan generallerinden kurulu bir soruşturma komisyonu kurdular.Bu kurul araştırma yaparak bir rapor hazırladı.

1)Ateşkes sırasında ,İzmir ilindeki Rumların durumları memnuniyet vericidir.

2)Olayın gerçek nedeni,din düşmanlığıdır.Yunanlılar bu durumun engellenmesi için hiçbir şey yapmamıştır.Olaylar ve işgaller''Haçlı Savaşı''niteliğine dönüşmüştür.

3)Olayların sorumluluğu,Yunan Başkomutanlığına aittir.Yunan Hükümeti,sorumlulara işten el çektirmeyi kabul etmiştir.Olayların bu aşamaya gelmesinden ,adi suçluları hapishanelerden kaçıran ya da serbest bırakan,onların silahlanmalarını önlemeyen Türk hükümeti de sorumludur.

4)Yunanistan'ın İzmir'deki yüksek temsilcisinin ,itilaf devletlerinden izin almadan Aydın,Manisa ve Turgutlu'ya asker göndermesinden Yunan hükümeti sorumludur.

5)Menmen katliamından tek sorumlusu Rumlardır

UYARI:Bristol Raporu,Türklerin haklılığını kanıtlarsa da,işgaller ve azınlıkların kışkırtmaları sürecektir.

                                 CEMİYETLER

1)AZINLIKLARIN KURDUKLARI CEMİYETLER:Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Osmanlı devletinin içinde bulunduğu karışık durumdan faydalanarak devlet kurma amacıyla,Rum,Ermeni ve Yahudi'lerin kurdukları cemiyetlerdir.

*MAVRİ MİRA CEMİYETİ:

Kurulduğu Yer:İstanbul'da Rum Patrikhanesinde

Kuran:Patrik vekilinin başkanlığında kuruldu.

Amacı:Bursa,Tekirdağ,Kırklareli ve Batı Anadolu'yu da içine alan bir Bizans devleti kurmak.

Görevi:Ülkede ,çeşitli yerlerde çeteler kurmak,yunan hükümeti lehinde propaganda yapmak.

Faaliyetleri:Yunan Kızılhaç'ı,Göçmenler Komitesi(kordos),Rum okullarındaki izcilik kolları,mavri mira emri altında faaliyetlerde bulundular.

UYARI:Bu cemiyete tepki olarak bölge halkının Türk vatanseveri Trakya Paşaeli Cemiyetini kurdu.

*PONTUS RUM CEMİYETİ:

Kuran:Patrikhaneye bağlı olarak Rumlar kurdu.

Amaç:Orta ve Doğu Karadeniz illerimizde ayrı bir Rum Devleti kurmak(Fatih tarafından 1461 yılında yıkılan ''Tarabzon Rum Pontus Devleti'ni yeniden kurmak.).

Faaliyet Alanı:Trabzon,Samsun ve diğer Kuzeydoğu Anadolu.

*TAŞNAK VE HINÇAK CEMİYETLERİ:

Kuran:Ermeniler

Amaç:Wilson ilkeleri doğrultusunda Doğu Anadoluda bir ermeni devleti kurmak.

Faaliyet Alanı:Doğu Anadolu ve Çukurova

Faaliyetleri:Ermeni patriği Zaven Efendi'nin himayesinde faaliyetlerde bulundular.Sialahlı çeteler oluşturarak propagandalarını sürdürdüler.

*ALYANS-İSRAİLİT VE MAKABİ CEMİYETLERİ:

Kuran:Museviler

Amaç:Museviler ticaret,kültür,din,hukuk özgürlüklerini korumak amacını taşır.

Faaliyetleri:Osmanlı devletinde çoğunlukta bulundukları hiç bir bölge olmadığı için fazla etkili olamamışlardır.

2)TÜRKLERİN KURDUĞU ZARARLI CEMİYETLER:Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası karışık ortamda kendi çıkarlarını doğrultusunda saltanat ve hilafetin devamını sağlamak isteyen Türkler tarafından kurulan cemiyetlerdir.

*SULH VE SELAMET-İ OSMANİYE FIRKASI(Osmanlı Sulh ve Selamet Cemiyeti ile Selamet-i Osmaniye Fırkasının birleşmesiyle kurulmuştur):Kurtuluşun ,padişah ve halifenin yanında bütünleşerek,onun buyruklarına sıkı sıkıya uymakla mümkün olacağına inanan cemiyettir.

*TEALİ İSLAM CEMİYETİ:İstanbulda medrese öğrencileri tarafından kurulmuştur.Konyada şubeler açtı.İngilkizlerden maddi destek gördü.Hlifenin buyruklarına ve şeriat kurallarına uymakla kurtuluşun gerşekleşebileceğine inanan,din ve devlet ayrılığına düşmeden bütün müslümanların siyasal bir birlik altında toplanmasını isteyen bir cemiyettir.

*KÜRT TEALİ CEMİYETİ:Ayrımcı ve siyasal amaçlıdır.Wilson ilkelerinden yararlanarak ,Amerikalılarla  temas kurmuş;İngilizlerin güvenini kazanmaya çalışmıştır.Amacı bağımsız kürdistan devleti kurmaktır.

*İNGİLİZ MUHİBLER CEMİYETİ(İngiliz Sevenleri Cemiyeti):

Amacı:İngiliz dostluğunu kazanarak,ingiliz koruyuculuğunda Osmanlı devletini yaşatmak,memleket içinde teşkilat kurarak ihtilal ve isyan çıkarmak,milli bilinci yok etmek ve yabancı müdahalesini kolaylaştırmak.

Padişah Vahdettin ile Damat Ferit Paşa,Dahiliye nazırı Ali Kemal gibi kişiler bu cemiyete üye idi.Gizli yöneticisi ve paraca destekçisi,ingiliz rahibi Frew'dir.Yöneticisi ,gazetecilik ve iç işleri bakanlığı yapan Ali Kemal'dir.

*HÜRRİYET VE İTİLAF FIRKASI:1911 yılında İttihat Trakki Cemiyetine karşı kurulan partidir.Düşüncenin kaynağını İttihat ve Terakki düşmanlığından almıştır.Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Anadoludaki ulusal kurtuluş hareketyine karşı en şiddetli tepkileri göstermiş ve bu hareketi devlete isyan eden bir avuç serseri ve maceraperest hareketi olarak nitelemiştir.Ulusal mücadeleye karşı olan cemiyetleri bünyesinde toplamıştır.

*WİLSON İLKELERİ CEMİYETİ:Yenilginin üzüntüsüyle,Türk Milletinin bir daha toparlanamayacağını düşünen birçok Türk aydını,kurtuluşu Wilson ilkelerine sığınmakta bulmuşlardı.Bu aydınlar Türk milletinin yeniden dirilip silkineceğini akıllarının ucundan bile geçirmemişlerdir.Amerikan mandacılığını savunmuşlardır.

3)YARARLI(ULUSAL)CEMİYETLER:Bu cemiyetler işgaller sonrası Anadolu'da oluşan,hür ve bağımsız yaşama ülküsünün çekirdekleri,yayılmaya başlayan direnme ve başkaldırma fikirlerinin güçlü kollarıdırlar.

*TRAKYA PAŞAELİ CEMİYETİ:Anadolu'da ilk kurulan cemiyettir.Trakyanın Türklüğünü savundu.

Kurulduğu Yer: Edirne.

Tarih:1918

Amacı:Mondros Ateşkes Antlaşmasının Türk halkına yönelik yarattığı haksızlıklar karşısında ,Türklerin savunma gücünü artırmak için kuruldu.Mavri Mira ve onu destekleyenlerin faaliyetlerini önlemek amacıyla kurulmuştur.Gerektiğinde Trakya Cumhuriyet'ini ilan etme kararı almıştır.

Faaliyetleri:Trakya ve Marmara'nın Yunanistan'a verilmesini önlemeye ve bölgedeki azınlıkların yıkıcı faaliyetlerini engellemeye çalışmıştır.

*İZMİR MUDAFAA-İ HUKUK-İ OSMANİYE CEMİYETİ:İşgalden önce İzmir'de kuruldu.İzmir'in ve Batı Anadolu'nun Yunanistan'a verilmesini engellemeye çalıştı.

*HAREKET-İ MİLLİYE VE İZMİR REDD-İ İLHAK CEMİYETİ:İzmir'in haksız yere yunanlılar tarafından işgal edilmesine karşı,vatanseverlerin kurdukları bir cemiyettir.Batı Anadolu'da Yunan işgal ve katliamlarına karşı güçlü bir direnişi organize etmişlerdir.

UYARI:Redd-i İlhak Cemiyeti Kuva-yi Milliye Hareketini ilk başlatan cemiyettir.

*KİLİKYALILAR CEMİYETİ:Çukurova yöresini işgallerden korumak ve halkı teşkilatlandırmak amacıyla kurulmuştur.Adana ve çevresini Ermeni ve Fransız işgaline karşı korumuştur.

*TRABZON MÜDAFA-İ HUKUK-İ MİLLİYE CEMİYETİ:Pontusçu Rumlara karşı,

Orta ve Doğu Karadeniz 'de kurulması düşünülen Rum Pontus Devleti'nin kurulmasını önlemek amacıyla kurulmuştur.

   Saltanat ve Hilafet yanlısı Trabzon Adem-i Merkeziyet Cemiyetine karşı mücadele etmişlerdir.Cemiyet bir süre sonra ,Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyetinin bir şubesi olmuştur.

*ŞARK VİLAYETLERİ MUDAFA-İ KUKUK-İ MİLLİYE CEMİYETİ(Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti):

İstanbul'da kuruldu.Fakat burda etkin olamayınca Erzurum ve Elazığ'da şubelerini açtı.Doğu Anadolu'nun bölünmezliğini savundu ve Ermeni Devleti'nin kurulmasını engellemeye çalışmıştır.Cemiyet bölgedeki Türkleri azınlıklara oranla her yönden daha güçlü tutmak amacıyla şu kararları almış ve daha sonra Erzurum Kongresi'nin de toplanmasını sağlamıştır.Sivas kongresinde cemiyetlerin birleştirilmesinde ve Mustafa Kemal'in önder olmasında önemli görevler yapmıştır.

ALDIĞI KARARLAR:

1)Hiç bir şekilde göç edilmeyecek(Bu karar Wilson ilkeleri doğrultusunda ,Doğu Anadolu'da Türk nüfusun Ermneilere oranla azalmasını önlemek içindir)

2)Bölgede tarihi,kültürel ve sosyal araştırmalar yapılarak bu bölgenin Türk yurdu olduğu dünyaya ispat edilecek.Bilim ,iştisat ve din alanında örgütlenilecek(Teşkilatlı ve organize bir güç olunmasının gereğini kavramışlardır).

3)Doğu Anadolu illerinden herhangi biri saldırıya uğrayacak olursa hep birlikte savunma yapılacaktır.

*MİLLİ KONGRE CEMİYETİ:

Yer:İstanbul'da kuruldu.

Amaç:Yunan ve Rum isteklerine karşı gelmek ve tüm işgallere karşı koymak.

Basın ve yayın yoluyla Anadolu'nun işgalini dünya kamuoyuna duyurmaya çalıştı.

İlk kez kuva-yi milliye kavramını kullandı.

MİLLİ İSLAM ŞURASI:Kars'ta Ermeni ve Gürcülere karşı kuruldu.Ocak 1919'da Güney Batı Kafkas Hükümetini kurdu.İngilizler tarafından dağıtıldı.

YARARLI(ULUSAL)CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

*Bölgesel amaçlı kurulmuşlardır.

*Basın yayın yoluyla propaganda yolunu seçmişlerdir.

*Başlangıçta silahli mücadele amaçlanmamıştır.

*Birbirlerinde kopuk ve bağımsız hareket etmişlerdir.

*Bölgesel olarak kurulmasına ulusal bilincin gelişmesine ,yayılmasına ve canlı tutulmasına kaynak olmuşlardır.

*15 mayıs 1919 İzmir'in işgaliyle silahlı mücadeleye başlamışlardır.

*Cemiyetlerde hakim olan anlayış Türklük duygusudur.

*Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilerek ulusal bir nitelik kazanmışlardır.

UYARI:

-Doğudaki ulusal cemiyetler Erurum Kongresiyle birleştirildi.

-Batıdaki ulusal cemiyetletler Balıkesir ve Alaşehir Kongreleriyle birleştirildi.

-Ülkedeki tüm ulusal cemiyetler Sivas Kongresiyle birleştirildi.Ülkede birlik ve beraberlik sağlandı.

-Cemiyetlerin faaliyetleri düzenli ordunun kuruluşuna kadar sürmüştür(8 kasım 1920).

   ULUSAL CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ:

1)Bölgesel amaçlarla kuruldular.

2)Bulundukları yerlerin Türklüğünü basın yoluyla dünya kamuoyuna duyurmaya çalışmışlar ve işgallerin haksız olduğunu anlatmışlardır.

3)Gerekirse silahlı mücadeleye başvurma kararı almışlardır.

4)Birbirlerinden kopuk ve bağımsız hareket etmişlerdir.

5)Bölgesel olarak kurulmasına rahmen ulusal bilincin gelişmesine gelişmesine,yayılmasına ve canlı tutulmasına kaynak olmuşlardır.

6)Sivas Kongresinden sonra Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilerek ulusal bir nitelik kazanmışlardır.

                 KURTULUŞ SAVAŞI  

  SİLAHLI YÖNÜ:15 Mayıs 1919 - 9 Eylül 1922 (İzmir'in kurtuluşu)

  SİYASİ YÖNÜ:19 Mayıs1919 - 24 Temmuz 1923(Lozan Antlaşması)

  EVRELERİ:

1)19 Mayıs 1919 -23 Nisan 1920(Hazırlık Dönemi-Kurtuluş Savaşı tarihinde Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışından TBMM'nin açılışına kadar geçen süre,ulusal mücadelenin hazırlık dönemini oluşturur ve kongreler dönemi  olarak adlandırılır.).

2)Osmanlı Hükümeti ve İç İsyanlarla Mücadele(Osmanlı hükümetlerinin TBMM ile olan mücadeleri)

3)Dış Düşmanlarla Savaş(İngiliz,Fransız,Yunan,İtalya,Ermeni)

4)Devrimler(Yenilikler devresi).

                          KURTULUŞ SAVAŞININ TEŞKİLATLANMASI

      KUVAY-İ MİLLİYE:

        Mondros Ateşkes Antlaşmaından sonra yurdumuzun  işgal tehlikesine uğraması üzerine oluşan Türk halkının direniş örgütlenmesine Kuva-i milliye denir.Kuva-i Milliye başlangıçta Yunanisten'ın işgaline karşı tepki olarak oluştu.

       KUVAY-İ MİLLİYE'NİN OLUŞMA NEDENLERİ:

      1.Osmanlı devletinin 1.Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılması,

      2.Mondros Ateşkesi'ni imzalaması ve Osmanlı Ordusların terhis edilmesi,

      3.Anadolu'nun işgal edilmesi

      4.Osmanlı hükümetlerinin işgallere karşı kayıtsız kalması,halkın can,mal ve namus güvenliğinin sağlanamaması,

      5.Düzenli ordu kuruluncaya kadar zaman kazanılmak istenmesi,

   UYARI:Kuvay-i Milliyenin kurulmasını doğrudan etkileyen olay;Anadolu'nun İtilaf devlerince yer yer işgal edilmesidir.

    KUVAY-İ MİLLİYE BİRLİKLERİ:

      1.Düşman ordusunu yıpratarak ilerleyişini yavaşlattılar.

      2.TBMM'nin toplanması ve düzenli ordunun kurulması aşamasına kadar askeri boşluğu doldurdular.

      3.TBMM'ne karşı çıkan ayaklanmaların bastırılmasında etkin rol oynadılar.

      4.Ulusal bilincin uyandırılmasını sağladılar.

          MUSTAFA KEMAL SAMSUNDA(19 MAYIS 1919)

A)Samsun'a Çıkış Öncesi Gelişmeler:

-30 Ekim 1918'de Osmanlı ile İtilaf devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı.

-Antlaşmadan sonra Suriye'de bulunan Mustafa Kemal Yıldırım Orduları Komutanlığına atandı(Alman generali Liman Van Sander'den devraldı.).

-Mustafa Kemal Fransızların İskenderun'a asker çıkarmasına karşı çıkınca görevinden alındı.İstanbul'a çağrıldı.

-Mustafa Kemal 13 Kasım 1918'de İstanbul'a geldi.

B)İstanbul'daki Gelişmeler:

-Ulus alehine gelişen oleyler yaşanıyordu.

-Padişah ve çevresi işgallere karşı direnmenin faydasız olacağını düşünüyorlardı.

-Padişah 21 Aralık 1918'de Meclis-i Mebusan'ı dağıttı.Böylece halkın iradesi engellendi.

-3 Mart 1919 aşırı İngiliz yanlısı Damat Ferit Sadrazam oldu.

-Kurulan Damat Ferit hükümetiişgal güçlerinin isteklerini benimsedive ona göre hareket etmeye başladılar.

C)Anadolu'daki Gelişmeler:

Anadoluda azınlıkların faaliyetleri artmıştı.Doğu Karadenizde Pontuscu rum çeteleri ile Türkler arasında çatışmalar oluyordu.İngilizler bu çatışmaların sebebi olarak Türkler'in rumlara baskısı olarak düşünüyorlardı.Bundan dolayı İngilizler bölgedeki olayların önlenmesini Osmanlı'dan istediler.

     İngilizlerin isteklerine boyun eğen Padişah Vahdettin ve hükümeti bölgeye Mustafa Kemal'in başkanlığında bir heyet göndermeyi kararlaştırdı.

         Mondros Ateşkes antlaşmasından sonra İstanbul'a gelen Mustafa Kemal Paşa Padişah'ın ve Osmanlı Genel Kurmayındaki arkadaşlarının desteğini sağlayarak kendisini 9.Ordu müfettişliğine atandırmıştır.

* M.Kemal'in Bu göreve gelmek istemesinin nedenleri:

            1.Kurtuluşun ancak Anadolu'da gerçekleştirileceğine inanması,

            2.İstanbul'un resmen olmasa da işgal altında bulunması,

*Mustafa Kemal'e Verilen Yetki:

Sorumlu olduğu görev bölgesi içinde tüm sivil ve askeri makamlara emredebilme yetkisidir.

*Mustafa Kemal'e Verilen Görev:30 Nisan 1919'da 9. Ordu Müfettişi(daha sonra 3. ordu müfettişi oldu)görevine atandı.İşgallere karşı kendini savunmaya çalışan Türk halkını susturmak ve Karadeniz'deki kargaşaya son vererek bölgede huzuru sağlamak.Ordu ve halkın elinde bulunan silah ve cephanenin güvenli depolarda koruma altına almak.Türklerin kurdukları direnme örgütlerini ortadan kaldırmak.

*Mustafa Kemal'in Kafasındaki Düşünce:

   İstanbul hükümetinin ona verdiği görev işgallere ve azınlıklara karşı kendini savunmaya çalışan Türk halkını susturmak ve karadenizdeki kargaşaya son vermekti.Oysa Onun kafasındaki düşünce,padişah ve hükümetinin millete karşı koruma görevini yapmadığını,işgallere ilgisiz kaldığını,işgallere teslim olduklarını,onun için geniş yetkilerini kullanarak ,Anadoluda ulusal kurtuluş mücadelesini başlatmaktı.Bu amacına ulaşmak için kendisine verilen resmi görevi fırsat sayıyordu.Geniş yetkilerini ulusu örgütlemek için düşünüyordu.               

*  M.Kemal'in Gerçekleştirmek İstediği Temel Amaç:            

           Türk halkını tehlikelere karşı uyarıp halkı örgütlemek ve bağımsızlık mücadelesini başlatarak kayıtsız şartsız millet egemenliğine dayanan bağımsız bir Türk devleti kurmaktır.

* İstanbul Hükümeti ve Padişah'ın 9.Ordu müfettişliği için M.kemal'i seçme nedenleri:

           1.Osmanlı devleti'nin Birnci Dünya Savaşı'na girmesine neden olan İttihat ve Terakki Partisinin politikasına karşı olması,

           2.Yıldırım Orduları Komutanlığından ayrıldıktan sonra Padişah ve çevresinde güven verici bir izlenim bırakması

           3. Mustafa Kemal'in o dönemin en ünlü komutanlarından biri olması

           4. İstanbul hükümetinin doğu karadenizde Pontusçu Rumlara karşı sivil direnişçilerle birleşen askerler üzerinde Mustafa Kemal'in caydırıcı bir etki yapacağını düşünmesi.

                                            MUSTAFA KEMAL SAMSUNDA

  19 Mayıs 1919'da  19 arkadaşıyla Samsun'a çıkan Mustafa Kemal,düşüncelerini hemen uygulamaya başladı.

SAMSUN RAPORU:Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919'da İstanbul'a bir rapor gönderdi.''Bölgedeki olayların sorumlusunun Türkler değil rumlar olduğunu,İzmir'in işgalinin haksız olduğunu ve ulusunun bağımsız olmak istediğini yazdı.''

  Rapodan İstanbul hkümeti ve İngilizler rahatsız oldu.

Raporun Önemi:Bu rapor Milli mücadelele'nin ilk programı olmuştur.Çünkü Mustafa Kemal İstanbul'da düşündüğü,Anadolu'da yapmak istediklerini dolaylı olarak dile getirmiş olmasıdır.

                                                  HAVZA  GENELGESİ ( 28 MAYIS 1919)

             -Mustafa Kemal 28 Haziran'da Havza'ya geldi.

UYARI:Mustafa Kemal'in Anadolu'ya 19 mayıs 1919'da geçtikten sonra sivil halk ile ilk görüşmesi Havza'da oldu.

-Havza'ya gelişinden 3 gün sonra Havza Genelgesi'ni hazırladı.Anadolu'daki sivil ve askeri makamlara gönderdi.

  NEDENİ:

-İzmir'in yunanlılarca işgal edilmesi

-İşgallere İstanbul hükümetinin ilgisiz kalması

-İstanbul'daki izmir işgalini protesto eden mitinglerin engellenmesi

-Basına sansür konularak Türk ulusunun işgallerden haberdar olmasının engellenmesi

-İçinde bulunan bu duarrumun  Türk ulusunun herşeyi kabulendiği izlenimini yaratmış olması.   

 AMAÇ:

   İzmir işgalini Anadolunun tüm ulusa duyurmakve uyarmak.Milli bilinçi uyandırararak ulusu harekete geçirerek ulusal kaynaşmayı ve birliği sağlamak.

MADDELERİ:

-İşgallerin mitinglerle protesto edilmesi.

-İşgalleri kınayan telgraflar çekilmesi(İst. hükümeti ve işgal dev.temsilcilerine).

-Mitinglerde hiristiyan halka karşı saldırıya ve düşman gösterilerine izin verilmemesi.

SONUÇLARI:

-30 Mayısta Mustafa Kemal Havza'da düzenlediği protesto mitingi ve yaptığı konuşma etkili oldu.

-Tüm yurtta protesto mitingleri yapılarak halkın işgallere karşı tepki göstermesi sağlandı.

UYARI:Mustafa Kemal Paşa'nın ,Kurtuluş Savaşını başlattığı andan itibaren halkın ona güveni,inancı ilk belirti olarak protesto ve mitinglerin yapılmasıyla ortaya çıkmıştır.

-İngilizler bu gelişmelerden rahatsız oldular.Mustafa Kemal'in İstanbul'a dönmesini İstanbul hükümetinden istediler.

-İstanbul hükümeti Mustafa Kemal'in İstanbul'a dönmesini yolunda çağrı yaptı.Mustafa Kemal bu çağrıyı red etti.

 ÖNEMİ:

-Mustafa Kemal'in ulusal direniş bilincininin oluşturulması için halka yönelik ilk çalışmasıdır.

-Mustafa Kemal ile İst.hükümeti arasındaki görüş ayrılıklarını açığa çıkardı.

-Türk ulusu Kuva-i Milliye etrafında bütünleşmiştir.

-M.Kemal'in İstanbul'a geri çağrılmasına neden oldu.

ÖZELLİĞİ :

-İlk kez M.Kemal Türk bağımsızlığı konusunda sesini Havza'da duyurmuştur.

-Tek imzalı(Atatürk'ün imzası) genelgedir.

                                           AMASYA  GENELGESİ (22 hAZİRAN 1919)

      Mustafa Kemal 13 Haziran 1919'da Amasya'ya geldi.

AMACI:Türk ulusunu uyarmak ve harekete geçirmek .Direniş örgütlerini tek bir çatı altında toplamak ve bunun için bir kongrenin hazırlık çalışmalarını başlatmak.

ÖZELLİĞİ:Tek imzalı değil birden fazla imzalı bir genelgedir.Mustafa Kemal yalnız imzalamamıştır.Böylece mücadeleyi kişisellikten kurtarmıştır.                                                                                                                                                                                   

         Genelge ,M.Kemal tarafından kaleme alınmıştır.Genelgenin halk üzerindeki etkisini artırmak için de RAUF BEY(Rauf Orbay),ALİ FUAT PAŞA(20.kolordu komutanı),REFET BELE(3.Kolordu Komutanı),CEMEL PAŞA(Konya'da ordu müfettişi) gibi komutanlarda imzalamıştır.

         Genelgenin İçeriği:

1.Vatanın bütünlüğü ulusun bağımsızlığı tehlikedir(kurtuluş savaşının gerekçesi).

2.İstanbul Hükümeti,üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini yerine getirmemektedir.

3.Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.

4.Ulusun durumunu gözden geçirmek ve hak isteyen sesini dünyaya duyurmak için her türlü etkive denetimden uzak bir ulusal kurulun varlığı gereklidir.

5.Anadolu'nun her yönden en güvenli yeri olan Sivas'ta ulusal bir kongrenin hemen toplanması kararlaştırılmıştır.

6.Bunun için tüm illerin her bölgesinde ulusun güvenini kazanmış üç delegenin seçilerek olabildiğince hızla yetişmek üzere hemen yola çıkılması gerekmektedir.UYARI:Seçilecek kişilerin seçimini Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye,Redd-i İlhak Cemiyeti ve belediyelerin yapmalarının istenmiştir. Bunun nedeni;Milletin güvenini kazanmış,milli mücadele taraftarı kişilerin seçilmesini sağlamak içindir.

7.Her olasılığa karşı durumun ulusal bir sır olarak saklanması gereklidir.

8.Sivas Kongresine katılacak delegelerin seçimini MÜDAFAA-İ HUKUK ,REDDİ iLHAK dernekleri ile belediyeler yapacaktır.

9.Askeri ve ulusalbirlikler hiç bir biçimde dağıtılmayacaktır.

                Amasya Genelgesi'nin Önemi:

1.)Genelge ,emperyalist devletlere karşı bir isyan parolasıdır.

2.)Anadolu ihtilalinin eylemli olarak başladığını gösterir.

3.)Türk halkına,ulusal egemenliğine kavuşması için yapılan bir çağrıdır.

4.)Kurtuluş savaşımızın amacını,gerekçesini ve yöntemini açıklamıştır(Amasya Genelgesinin kurtuluş savaşındaki önemi en çok bu özelliğinden kaynaklanmaktadır.).

5.)Türk ulusu ilk kez hem osmanlı hükümetine hem de Anlaşma devletlerine karşı ayaklanmaya davet edilmiştir.

UYARI:Osmanlı hükümetinin Türk milletine olan sorumluluğunu yerine getirmediğ ilk defa kamuoyuna duyuruldu.

6.)İlk kez ulusal egemenlik ilkesinden söz edilmiştir.

7.)Ulusun ve yurdun içinde bulunduğu durumdan kurtulması içimçözümler önerilmiş ve Sivas'ta bir kongrenin toplanması kararlaştırılmıştır(İLK KEZ).

              Amasya Genelgesi'nin Etkileri:

     1.)Amasya genelgesi osmanlı yönetimi ve anlaşma devletlerini rahatsız etmiştir.Anadolu'da ulusal uyanış başlamadan yok etmek için bu gelişmelerin sorumlusu olan M.Kemal İstanbul'a çağrıldı.Mustafa Kemal'in bu çağrıya uymaması üzerine dahiliye nazırı Alı Kemal Paşa 23 Haziran 1919 'da vali ve mutasarrıflara gönderdiği gizli bir genelge ile Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu müfettişliğinden azledildiğini ve resmi bir sıfatı kalmadığı için artık emirlerinin de dinlenmemesi gerektiğini bildirdi.

   Mustafa Kemal görevden alındığını Sivas'ta 26 Haziran 1919 tarihinde öğrendi.Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa 8-9 Temmuz 1919'da askerlik mesleğinden ayrıldığını İstanbul'a bildirdi(''Ulusun bağımsızlık davasında gerekirse bir fert,bir nefer olarak da hizmet ederim'' demiştir.).

2.)Genelge yurtta büyük sevinçle karşılandı ve tüm yurtta işgalleri protesto eden miting ve gösteriler yapıldı.                                                   

                                            KONGRELER

Kurtuluş Savaşı sürecinde yapılan Kongreler:

*BALIKESİR KONGRESİ(26-30 Temmuz 1919):Batı Anadolu yutseverleri tarafından yapıldı.Toplanış amacı ve aldığı kararlar bakımından bölgeseldir.Amasya Genelgesi kararları benimsendi.Padişah'a bağlılık bildirildi.Yunan işgallerine karşı direnişin örgütlenmesinde etkili oldu.

*ALAŞEHİR KONGRESİ(15-25 Ağustos 1919):Erzurum ve Balıkesir kongrelerinin aldığı kararların gözden geçirilmesi amacıyla toplandı.Balıkesir kongresinin kararları benimsendi.Yunan işgaline karşı gerekirse Anlaşma devletlerinden yardım istenmesi kararlaştırıldı.Bölgesel amaçlıdır.Batıdaki ulusalcephenin örgütlenmesinde etkili oldu.Amasya Genelgesinin kararları kabul edildi.Sivas Kongresinin birleştirici anlamını kavrayamadıkları için kongreye etkin olarak katılmadılar.

UYARI:Kurtuluş Savaşında  Batı Cephesi,Redd-i İlhak cemiyetinin Balıkesir ve Alaşehir kongrelerinde aldığı kararlarla kurulmuştur.

                        ERZURUM KONGRESİ(23Temmuz-7 Ağustos 1919)

*Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk cemiyetinin çağrısıyla toplanmıştır.Mustafa Kemal'de Kongre'ye çağrılmıştır.

 *Bitlis,Erzurum,Sivas ve Trabzon delegelerinin katılmasıyla toplanmıştır.

*54 delege ile toplanmıştır.

NEDENLERİ:

*Bölgenin sorunlarını görüşmek.

*Bölgede kurulması düşünülen Ermeni devletinin kuruluşunu engellemek.

*Bölgedeki güçleri birleştirmek.

*Mücadelenin yöntem ve hedeflerini belirlemek.

-Doğudaki milli cemiyetler birleştirilmiştir.

KARARLAR:

 *Mustafa Kemal Kongre başkanlığına seçildi.

 *Ulusal sınırlar içinde yurt bir bütündür,asla parçalanamaz.

*Her türlü yabancı işgal ve idaresine karşı ve Osmanlı hükümetinin dağılması karşısında Türk ulusu ,yurdu birlikte kurtaracak ve direnecektir.

*Yurdun ve bağımsızlığın korunması ve kazanılmasına İstanbul'daki hükümet yetersiz kaldığında,amacın sağlanması için geçici bir hükümet oluşturulucaktır.Bu hükümet ulusal kongre tarafından seçilecektir.(sivas kongresi)Kongre toplanmamışsa seçimi temsil kurulu yapacaktır.(İlk kez yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir.).

*Ulusal gücü etken ,ulusal iradeyi egemen kılmak esastır(ulusal egemenliğimizin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.).

*Hiristiyan unsurlara siyasal egemenliğimizi ve toplumsal dengemizi bozucu ayrıcalıklar verilemez.

*Manda(Güdüm)ve koruyuculuk kabul edilemez.

UYARI:Manda yönetiminin reddedilmesinin nedeni;Manda yönetiminin ulusal bağımsızlığa ters düşmesidir.

*Ulusal meclisin hemen toplanması ve hükümet uygulamalarının meclisin denetimine konulması için çalışılacaktır.

ÖNEMİ:

*Amacı,toplanış şekli ve niteliği bakımından bölgesel ,aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir.

*Ulusal mücadelenin esas programını hazırlamıştır(Bu programın temel fikri kayıtsız şartsız bağımsız ve ulusal egemenliktir).

*Mısak-ı Milli kararlarına öncülük etmiştir.

*Toplanan ulusal güçlerle ulusal egemenliğimizin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmiştir(ilk kez)

*İlk kez yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirtilmiştir.

*İlk kez manda ve himaye fikri deddedilmiştir.

*İlk kez yabancı ve azınlıklara ayrıcalıklar verilemeyeceği açıklanmıştır.

*Sivas Kongresine ışık tutmuş,ana ilkeleri saptayarak yaygınlaştırmıştır;ulusal birlik yolunda atılan önemli bir adım olmuştur.

                         SİVAS KONGRESİ(4-11Eylül 1919)

 Amasya Genelgesinde alınan karar doğrultusunda yurdun çeşitli illerinden gelebilen 32 delege,İstanbul hükümeti ve Anlaşma devletlerinin tüm baskı ve engellemelerine rağmen kongreyi topladı ve çalışmaya başladı.

  Tartışılan iki konu:

1.)Padişah'a bağlılığı bildirerek İngiliz ve Amerikan mandası altına girmekten başka çare olmadığı konusudur.Amerikan mandacılığı(en çok tartışılan)

2.)Mustafa Kemal'in kongre başkanlığına getirilip getirilmemesi.

  ALINAN KARARLAR

*Mustafa Kemal başkanlığa seçildi.

*15 kişilik Temsil Heyeti seçildi(Hükümet gibi hareket edecek).

*Erzurum Kongresinde alınan kararlar kabul edildi.

*Manda ve koruyuculuk kesinlikle reddedildi.

*Yurtta dağınık halde bulunan mudafa-i Hukuk örgütleri ve cemiyetleri(yararlı cemiyetler) ''Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti''adı altında birleştirildi.

UYARI:Mustafa Kemal'in milli cemiyetleri birleştirmesinin nedeni;Kurtuluş Savaşını tek elden yönetmek istemesidir.

*Padişah tarafından kapatılan Osmanlı Mebuslar Meclisinin çalışacağı belirtildi.

*Yayın yoluyla propaganda için İrade-i Milliye gazetesinin çıkarılması kararlaştırıldı.

*Batı Anadolu ulusal kuvvetler komutanlığına Ali FUAT PAŞA getirildi(15 kişilik Temsil Heyeti hükümet gibi hareket edip ,bu atamayla ilk kez yürütme gücünü gerçekleştirmiştir.).

ÖNEMİ:

*Sivas Kongresi amacı,toplanış biçimi ve aldığı kararlarla bakımından ulusal bir kongredir.

*Anadolu'da ulusal meclise yönelik gelişmeleri hızlandırmıştır.

*Birlik ve beraberliği sağlayan kongredir.Ülkedeki tüm müdafaa-i Hukuk cemiyetlerini tek çatı altında toplamıştır.

*Yerel savunma örgütlerini,ulusal bir savunma biçimine dönüştürmüştür.

*Temsi Heyetini oluşturarak,TBMM açılıncaya kadar,Anadolu hareketini yürütme görevini üstlenmiştir.

*Ali Fuat Paşa'yı Batı Anadolu Ulusal Kuvvetler Komutanlığına atayarak ilk kez yürütme gücünü kullanmıştır.

UYARI:Mustafa Kemal Erzurum ve Sivas Kongrelerine katılmıştır.Erzurum Kongresine davet edilmiştir.Sivas Kongresini bizzat kendisi Amasya Genelgesinde belirterek toplamıştır.

           İSTANBUL'DAKİ DAMAT FERİT PAŞA HÜKÜMETİNİN DÜŞÜRÜLMESİ

     Padişah ve hükümetinin Anadoludaki gelişmeler üzerine,ulusal hareketi engellemeye çalışmalarını sürdürmeleri nedeniyle Mustafa Kemal başkanlığındaki temsil heyeti Damat Ferit Paşa hükümeti görevden çekilinceye kadar İstanbu'la her türlü haberleşmenin kesilmesi için askeri ve sivil makamlara emir vermiştir.

  22 gün boyunca Anadolu'ya hakim olamayan Damat Ferit hükümeti,itilaf devletleri ve padişahın baskısı sonucunda görevden çekilmiş ve yerine Ali Rıza Paşa hükümeti kurulmuştur.

UYARI:Damat Fert Paşa hükümetinin düşürülmesi,Anadolu hareketinin İstanbul hükümetine karşı kazandığı ilk zaferdir.Bu olay bu açıdan önemlidir.

    Bu olay Amasya Görüşmelerine yol açmış ve ulusal kurtuluş mücadelesini daha da güçlendirmiştir.

           AMASYA GÖRÜŞMELERİ(20-22 Ekim 1919)

   İstanbul'daki Ali Rıza Paşa hükümeti Anadoluya Bahriye Nazırı Salih Paşa başkanlığında bir heyet gönderir.İki taraf Amasya'da toplanır.Yapılan görüşmeler sonucunda Amasya Protokolü imzalanır.

 ÖNEMİ:Osmanlı hükümeti Sivas Kongresi kararlarını ve Temsil Heyetinin varlığını hukuksal olarak tanımıştır.

UYARI:Anadolu harekatının İstanbul hükümetince de tanındığının göstergesidir.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

       TEMSİL HEYETİNİN ANKARA'YA GELMESİ(27 Aralık 1919)

 Amasya Görüşmeleri sonucunda alınan kararlara İstanbul hükümeti yalnız birini kabul etmiştir.O'da Mebusan Meclisinin açılma kararıdır.Ülkede seçimler yapılır.

   Mustafa Kemal'de İstanbul'da toplanacak mebusan meclisinin çalışmalarını yakından izleyebilmek ve yeni seçilen milletvekillerini etkileyip sivas kongresi kararları doğrultusunda kararlar alınmasını sağlayabilmek amacıyla Ankara'ya gelir.

  Ülkede seçilen müdafa-i hukuk yanlısı mebusları Ankarada toplayıp kararlar almış( Mısak-ı Milli karalarını) ve bunların İstanbulda mebusan meslisde gerçekleştirmelerini istemiştir.

  Bunlar;

 *İstanbulda toplanacak meclise ulusal iradenin meclise yansıdığını kanıtlamak amacıyla kendisinin sembolik olarak meclis başkanı olarak seçilmesi.

*Mecliste Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Grubu oluşturmalarını

*Mısak-ı Milli olarak  adlandırılan programı izlemelerini

      MUSTAFA KEMAL'İN ANKARA'YA GELME VE MERKEZ YAPMA NEDENLERİ

*Anadolu'nun her yeriyle kolaylıkla haberleşme ve ulaşım olanaklarına sahip olması

*Ankara'nın İstanbul'a yakın olması nedeniyle İstanbul'daki çalışmaların kolaylıkla izlenebileceğinin düşünülmesi.

Batı cephesini denetleyebilecek ve kuvayi milliye ile iletişim sağlayabilecek bir konumda olması.

 SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİNİN AÇILMASI(12 ocak1920)

           İstanbul'da kendi denetiminde toplanacak bir meclisin ancak barış kararı alaacağı düşüncesinde olan itilaf devletlerinin toplanmasına izin verdikleri Osmanlı Mebusan meclisi 12 Ocak 1920'de çalışmalarına başlamıştır.

           M.Kemal ile görüşen ve bazı konuları gerçekleşt

iirmek için kendisine söz veren milletvekillerinin çoğu,İstanbul'da çeşitli etki ve baskıların etkiler ve baskılar altında oldukları için sözlerinde duramamışlar ve M.Kemal'i meclis başkanlığına seçememişlerdir.Ancak Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk grubu yerine oluşturulan felah-ı Vatan grubunun çalışmaları ve etkisiyle 28 Ocak 1920'de Misak-ı Milli programını kabul etmişlerdir. 

                             MISAK-I MİLLİ(Ulusal Yemin-28 Ocak 1920)

   Misak-ı milli ,türk milletinin ulusal sınırlar içinde bağımsız olarak yaşama andıdır.

   28 Ocak 1920'de son osmanlı mebuslar meclisinde felah-ı Vatan grubu tarafından kabul edilen MİSAK-I MİLLİ şu kararları içermektedir.

    1.Türk vatanı bölünmez bir bütündür.

    2.Mondros Ateşkes antlaşması imza edildiği sırada düşman ordularının eleinde bulunan ve halkın çoğunluğu Arap olan yerlerin geleceği buradaki halkın oylarına göre kararlaştırılacaktır.

    3.Doğuda üç sancakta (Kars,Ardahan,Batum)yaşayan halkın geleceği halkın oyları ile belirlenecektir.

    4.Batı Trakya'nın durumunu belirlemek için bölgede halk oylaması yapılmalıdır.

    5.Azınlıkların hakları,komşu ülkelerdeki müslüman halkın da aynı haklardan yararlanması koşuluyla tarafımızdan kabul edilecektir.

    6.İstanbul ve marmara Denizinin güvenliği sağlanmalıdır.bu koşullar sağlandıktan sonra boğazların dünya ticaretine açılması konusunda ilgili devletlerce verilecek olan karar geçerli sayılacaktır.

    7.Osmanlı Devletinin politik,ekonomik ve mali gelişmeeleri köstekleyen ve hukuk alanında egemenliğini sınırlayan ayrılacakklar(Kapitülasyonlar)ortadan kaldırılacaktır.

    8.Sınırlar,Boğazlar ve İstanbul'la ilgili hükümler kabul edildiği takdirde,osmanlı borçları ödenecektir.

UYARI:Mısak-ı Milli kararlarında bağımsızlık düşüncesi yer alırken ''ulusal egemenlik''ilkesinden söz edilmeyişinin temel sebebi;Mebusan Meclisi üyelerinin çoğunluğunun saltanat yanlısı olmasıdır.    

                      MİSAK-I MİLLİ'NİN ÖNEMİ:

       1.Misak-ı Milli kararları,ulusal ve bölünmez bir Türk yurdunun sınırlarını çizmiştir.

       2.Kurtuluş savaşının hangi esaslar çerçevesinde yapılacağını kesin olarak belirlemiştir.

       3.Bu karar,kongrelerle belirlenen ulusal isteklerin Osmanlı Parlementosuna yansımasıdır.Bu nedenle Anadolu eyleminin ilk büyük siyasal zaferidir. 

       4.Tartışma konusu olan topraklarda (Batı Trakya,Kars,Ardahan,Artvin ve Arap toprakları)halk oylamasının yapılması önerilerek sorunları barışçı yollarla çözümünden yana olunduğu gösterilmiştir.

                              MİSAK-MİLLİ'NİN ETKİLERİ:

       1.Misak-ı Milli kararları tüm yurtta sevinçle karşılanmış ve ulusal mücadele büyük bir güce ulaşmıştır.

       2.İtilaf devletleri hiç beklemedikleri bu kararlar karşısında şu uygulamaları yapmışlardır.

          a.Kararın geçersiz sayılması ve geri alınması için milletvekillerine baskı yapmışlardır.

          b.Ali riza Paşa hükümetinin görevden ayrılmasına ve yerine salih paşa hükümetinin gelmesine neden olmuşlardır.

          c.Mebusan Meclisinin kararlarında ısrar etmesi üzerine 16 Mart 1920'de İstanbul'u resmen işgal etmişlerdir.

          d.Mebuslar Meclisi dağıtarak ulusal mücadeleyi destekleyen milletvekillerini,aydınları,gazetecileri ve halktan bazı kişileri tutuklamaya başlamışlardır(Son Osmanlı Mebusan Meclisi İngilizlerin baskısıyla Padişah tarafından  11 Nisan 1920 kapatılıp tarihe kavuştu.).
 UYARI:Son Osmanlı Mebusan Meclisinin kurtuluş savaşına yaptığı en önemli katkı;Mısak-ı Milli kararlarını kabul etmesidir.                

İSTANBUL'UN İŞGALİ (16 MART 1920)

       İtilaf devletleri istanbul'un işgalinden kuva-i milliye'yi sorumlu tutmak ve halkın Kuva-i Milliyecilere karşı harekete geçmelerini sağlamak amacıyla işgalden sonra şu bildiriyi yayınlamışlardır:

        a-işgal  geçicidir.

        b-İtilaf devletlerinin amacı saltanat makamının nüfusunu kırmak değil aksine osmanlı idaresinde kalacak memleketlerde osmanlı nüfusunu kuvvetlendirmek.

        c-taşrada isyan çıktığı veya katliam yapıldığı takdirde İstanbul Türklerden alınacaktır.

        d-Herkesin saltanat makamı olan İstanbul'dan verilecek verilecek emirlere uylması gerekir.

                                        İŞGALİN SONUÇLARI

        A-İstanbul'dan kaçabilen birçok yurtsever milletvekili,asker,yazat ve memur Anadolu'ya geçerek ulusal mücadeleye katılmaya başlamışlardır.

        B- 5 Nisan 1920'de Salih paşa hükümeti görevinden ayrılmış yerine Damat Ferit Paşa getirilmiştir.

        C- İstanbul işgalinden rahatsız olan bazı saltanat ve hilafet yanlıları da ulusal mücadeleye katılma zorunluluğunu duymuşlardır.

D)İngilizlerin baskısıyla Padişah 11 Nisan 1920'de Mebusan Meclisini kapattı

UYARI:İtilaf devletleri Kurtuluş Savaşı sırasında Meclis-i Mebusanı dağıtmalarıyla doğrudan ''Mili İradeyi''yok etmeyi amaçlamışlardır.

                           1.TBMM'NİN AÇILIŞI

                                          (23 nisan 1920)

NEDENİ:-16 mart 1920'de İngilizlerin İstanbul'u resmen işgal etmeleri.

-Padişah'ın 11.Nisan 1920' 'de Mebusan Meclisini kapatılması

-Bu gelişmelerin Mustafa Kemal'e düşündüklerini yapabilme fırsatı vermiştir.

-Türk halkının haklarını savunabilecek ve onun adına karar verebilecek olağanüstü yetkilerle donatılmış bir meclisin açılmasına yol açmıştır.

*Mustafa Kemal'in 1.TBMM'nin Açılması İçin Yapılan Çalışmalar

-İstanbul'un işgali tüm yurda duyuruldu ve kınandı

-Bağımsız devletlere gönderilen yazılarla İstanbul işgali protesto edildi.

-19 mart 1920 'de ülkenin sancak ve vilayetlerine telgraflar çekilerek seçimlerin yeniden yapılması ve seçilen milletvekillerinin derhal Ankara'ya gelmeleri istenmiştir.

-İstanbul'dan kaçarak Ankara'ya gelebilen mebusların milletvekili haklarının geçerli olduğu belirtilmiştir(Ulusal iradeye ters düşmemek ve ulusal birliği sağlamak amaçlanmıştır).

-İstanbul'la resmi telgraf ve telefon görüşmeleri yasaklanmıştır.

      Mustafa Kemal Paşa'nın ,19 mart 1920 tarihli genelgesi ile bütün ülkede seçimler yapıldı.

Ankarada toplancak olan Milllet Meclisi'nin hazırlıkları tamamlandı.

Yapılan çalışmalar sonucunda 23 Nisan 1920 'de yüz yirmi (120) milletvekili ile meclis açıldı.

UYARI:TMMM'nin açılmasıyla Temsilciler kurulunun görevi sona erdi.Gelecekte ortaya çıkacak olan bağımsız Türk Devletinin temeli atılmış oldu.

            I.TBMM'NİN İLK TOPLANTISINDA ALINAN KARARLAR:

*Hükümet kurmak gereklidir(İstanbul hükümetiyle birlikte çalışılamazdı.Yasama yetkisi TBMM'de olacağı için yürütme görevini hayata geçirmek gerekiyordu)

*Geçici olarak bir hükümet reisi veya padişah kaymakamı atamak doğru değildir(Meclisin kararlarında bağımsız olması düşünülmüştür.).

*TBMM'nin üzerinde bir kuvvet yoktur(Bukararıyla TBMM,Osmanlı yönetimini,yani saltanatı ilk defa doğrudan yok saymıştır.).

*Mecliste toplanmış ulusal iradeyi tam olarak yurdun kaderine egemen kılmak temel ilkedir.

*Yasama ve yürütme görevleri TBMM'ye aittir.(Böylece''güçler birliği''ilkesi benimsenmiştir.).

*Meclis içerisinden seçilecek olan bir kurul (vekiller heyeti)hükümet görevi görür.Meclis başkanı hükümetinde başkanıdır(Böylece''meclis hükümeti)anlayışı benimsenmiştir.).

*Padişah ve halife TBMM'nin çıkaracağı bir yasaya göre yerini alır(Padiaşh ve halifenin varlığını kabul ettiği gibi kaderini belirleme hakkını da elde ediyordu).

*TBMM,Mustafa Kemal'i meclis başkanlığına dolayısıyla da hükümet başkanlığına getirmiştir.    

    1.TBMM'NİN ÖZELLİKLERİ:

*Yeni Türk devletinin kurulmasını sağlamıştır.

*Ulusal egemenlik ilkesini benimsemiştir.

*Bir ihtilal meclisidir.

*Olağanüstü yetkilere sahiptir.

*Ulusal Kurtuluş Mücadelesini yürütmüş ve bağımsızlığı sağlamıştır.

*Ulusal birliğin bozulmasını engellemek amacıyla (ilk dönemde)padişahlık ve halifelik kurumlarına dokunmamıştır.

*Güçler birliği ilkesini benimseyerek(yasama,yürütme,yargı)ülkeye tam olarak egemen olmuştur.

*Anayasasız,anayasal düzeni kurmuştur.20 Ocak 1921'de Teşkilat-ı Esasiye kanunu adı altında yeni bir anayasa hazırlanmıştır(Anayasa hazırlayan meclislere kural olarak,''kurucu meclis''denilmektedir.1. TBMM de ''kurucu meclis diye anılmaktadır.).

     YENİ TÜRK DEVLETİNİN İLK ANAYASASININ ÖZELLİKLERİ:

                    (Teşkilat-ı Esasiye-20 Ocak 1921)

*Yeni bir devletin kuruluşunu hukuki ve siyasi yönden belgelemiştir.

*Ulusal egemenliği esas kılmış ve egemenliğin Osmanlı soyundan,Türk ulusuna geçtiğini belgelemiştir.

*Ulusal egemenliğin temsilcisi olarak TBMM'ni muşrulaştırmıştır.

*Başkansız bir cumhuriyet yönetiminin kurulmasını sağlamış;fakat ulusal birliği bozmamak amacıyla ve kamuoyunun hazır olmaması nedeniyle devletin yönetim biçimini belirtmemiştir.

*Amasya Genelgesi'nden itibaren gelişen ruha resmi bir kimlik kazandırmış ve önderlik etmiştir.

*Olağanüstü koşulları ve acil gereksinimleri karşılamak amacıyla kısa ve özet halde hazırlanmıştır.

*Demokratik ve ihtilalci bir karaktere sahiptpr.

*Bir geçiş dönemi ve uyum anayasasıdır.

*Güçler birliği sistemini benimsemiştir(Hızlı karar alamak ve uygulamak,sorunları çözümlemek amacıyla).

*Devletin resmi dinini belirtmemiştir.

*Yirmi üç (23) madde ve bir de ayrı madde halinde iki kısımdan oluşmuştur.

               OSMANLI YÖNETİMİNİN ULUSAL MÜCADELEYİ YOK ETME ÇABALARI

    İstanbul'daki Damat Ferit Paşa hükümeti ,Anadolu'da TBMM'nin 'nin açılmasıyla temelleri atılan yeni devleti ve onun meclis çatısı altında toplanmasını içine sindiremediler.Gittikçe güç kazanan ulusal mücadeleyi yok etmek için çeşitli yollara başvurdular.

*Mustafa Kemal ve arkadaşlarını gıyaben yargılayarak,padişah ve halifeye karşı isyan ettikleri gerekçesiyle ölümcezasına çaptırdılar.

*Şeyhülislam fetvasıyla Mustafa Kemal ve arkadaşları dinsiz sayılarak,halkıngözünden düşürülmeye çalışıldı.

*TBMM'nin hiçbir yetkisi olmayan bir kuruluş olduğu izlenimi uyandırmaya çalışmışlardır.

*Anadolu halkını din sömürüsüyle TBMM'ye karşı ayaklandırmaya çalıştılar ve isyanlara neden oldular.

*İşgalçi devletlerle hemen bir barış antlaşması imzalayarak(10 Ağustos 1920 Sevr Antlaşması)Anadolu hareketinin anlamsız olduğunu ve başarılı olamayacağını halka kanıtlarla göstermeyi amaçlamışlardır.   

                       I.TBMM'NE KARŞI ÇIKARILAN AYAKLANMALAR

1)Doğrudan Doğruya İstanbul Hükümetince Yürütülen Ayaklanmalar

a)Anzavur Ayaklanması:İngiliz baskısıyla paşalığa getirilen Anzavur, 2 kasım 1919'da Manyas,Susurluk,Gönen ve Ulubat çevresinde ayaklandı.Ayaklanma 16 Nisan 1920'de Çerkez Ethem kuvvetleri tarafından bastırılmıştır.

b)Kuva-i İnzibatiye Ayaklanması(Halifelik Ordusu):İngilizlerin desteğiyle Osmanlı subaylarından oluşturulan halifelik ordusu,Geyve dolaylarında ayaklandı.Batı cephesi komutanı Ali Fuat Paşa tarafından bastırıldı.

2)İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtması Sonucu Çıkan Ayaklanmalar:En yaygın olan ayaklanmalardır.

Ayaklanmaların çıkarılmasında halkın din duygularının sömürülmesinin çok önemli rolü vardır.

a)Bolu,Düzce,Hendek,Adapazarı ayaklanmaları:TBMM'yi hedef alan ve halkın din duygularının sömürülmesi sonucunda çıkan çok geniş çaplı ayaklanmadır.Ali Fuat ve Refet Bele kuvvetlerei tarafından bastırılmıştır.

b)Yozgat ayaklanması:TBMM'yi  hedef alan bazı aşiretlerin ayaklamasıdır.Çerkez Ethem kuvvetleri bastırmıştır.

c)Afyon ayaklanması:Yunan ajanlarının yöre halkını kışkırtması sonucu çıkan ayaklanmadır.Kuvayi Milliye kuvvetleri tarafından bastırılmıştır.

d)Konya ayaklanması:Yunan,İtalyan ve Fransız ajanlarının yöre halkını kışkıtmasıyla çıkan ayaklanmaların en önemlisi

Delibaş Mehmet'in Çumra'da halkı ayaklandırarak Konya'yı işgal etmesidir.Yeni kurulan düzenli ordu birlikleri tarafından bastırılmıştır.

e)Milli aşiret ayaklanması:Urfa'yı işgal eden Fransızlara karşı mücadele veren Milli Aşireti,sonradan Fransızlarla birleşerek TBMM'ye karşı ayaklanmıştır.Ayaklanma bölgedeki ulusal güçler tarafından bastırılmıştır.

3)Azınlıkların Çıkardığı ayaklanmalar:

Ermeni ve Rum azınlıkları çıkardılar.1923 yılı sonlarında bastırıldı.

4)Kuva-i Milliye yanlısı olup daha sonra ayaklananlar:Düşman işgallerine karşı oluşan,kuvayi milliye hareketinin önderlerinden Çerkez Ethem,Demirci Mehmet Efe'nin belli bir otorite altına girmek istememeleri,kendilerini ulusal mücadelenin önderi olarak görmeleri ve TBMM'nin kurmaya çalıştığı düzenli urduya katılmak istememeleri nedenleriyle ayaklanmışlardır.

  Ayaklanmalar 1. İnönü savaşı öncesi bastırılmıştır.

               TBMM'nin AYAKLANMALARA KARŞI ALDIĞI ÖNLEMLER:

*İstanbul ile olan tüm ilişkiler kesildi.

İstanbul hükümetinin yapacağı tüm işlemlerin geçersiz kalacağı bildirildi.

*İstanbul'daki Şeyhülislamın yayınladığı bölücü ve kışkırtıcı fetvanın halk üzerindeki etkilerini azaltmak amacıyla Ankara müftüsü Fıfat Börekçi ve aydın din adamlarınca karşı fetva yayınlanarak asıl vatan hainlerinin İstanbul hükümetinin başında bulunanların olduğu halka açıklandı.

*TBMM'nin gücünü artırmak ve ayaklanmaları tam anlamıyla önlemek amacıyla 29 Nisan 1920'de Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.Bu kanuna göre ;

-TBMM'nin varlığını inkar edip ona karşı ayaklananlar vatan haini sayılacak.

İstanbuldan gelen her türlü resmi evrak geri gönderilecek.Bu duruma uymayanlar vatan haini kabul edilecekti.

*Ayaklananları yargılayıp cezalandırmak amacıyla TBMM milletvekilleri arasından seçilecek kişilerin oluşturduğu ''İstiklal Mahkemeleri''kurulmuştur.

UYARI:Ayaklanmaların bastırlmasında önemli rol oynayan İstiklal Mahkemeleri düzenli ordunun kurulmasında da etkili olmuştur.Bu yolla TBMM 'nin otoritesi sağlanmış ve yaygınlaşmıştır.

                  SEVR ANTLAŞMASI(10 Ağustos 1920)

- Bu antlaşma,Osmanlı devleti'ni yoksaymıştır.Sevr ile osmanlı toprakları tamamen paylaşılmıştır.

 -Antlaşma Osmanlı mebusan meclisi tarafından onaylanmadığı için uygulama imkanı olmamıştır.Dolayısıyla osmanlı tarihinde uygulanmayan ikinci antlaşma olmuştur.

-1.Dünya savaşından sonra imzalanan barış antlaşmaları içinde şartları en ağır antlaşmadır.

-Türk milleti haritadan silinmek istenmiştir.

-Barış antlaşmaları içinde en son imzalanan antlaşmadır.bunun nedeni itilaf devletleririnin osmanlı devletinin topraklarını aralarında paylaşamamaları olmuştur.

-TBMM ise sevr'i imzalayanları vatan haini ilan etmiş ve tanımadığını belirtmiştir.

                      SEVR BARIŞ ANTLAŞMASINA TEPKİLER

     Osmanlı yöneticilerinin varlıklarını sürdürebilmek amacıyla imzaaladıkları Sevr barışına karşı TBMM ve türk halkının tepkisi çok sert olmuştur.

1.TBMM bu antlaşmayı tanımadığını ilgili devletlere bildirmiştir.

2.19 ağustos 1920'de çıkardığı bir kanunla Sevr'i imzalayanları vatan haini ve vatansız ilan etmiştir.

3.Padişahın ve Osmanlı yöneticilerinin vatan haini olduklarının anlaşılması halkın direnme gücünü kamçılamış ve ulusal mücadeleye katılımı hızlanmıştır.        

                         SEVR BARIŞ ANTLAŞMASININ MADDELERİ.

1.Boğazlar,tüm devletlerin savaş ve ticaret gemilerine açılacak,Türklerin etkisinin olmadığı bir uluslar arası komisyon tarafından yönetilecek.

2.Ege bölgesinin büyüyk bir bölümü (İzmir ile birlikte)ve trakyadaki Midye,enez çizgisinin batısındaki bütün topraklar Yunanistan'a bırakılacak.

3.Osmanlı devletinin sınırları İstanbul dolayları ve Anadolunun küçük bir bölümü ile sınırlandırılacaktır.

4.Doğuda bağımsız Ermeni ve Kürt devleti kurulacaktır.

5.Antalya ve Konya dahil olmak üzere İç anadolunun büyük bir bölümü italyanların nüfüsu altına girecektir.

6.Adana,Sivas ve Malatya dolaylarını birleştiren bölgeler fransızlara bırakılacaktır.

7.Osmanlı devleti sınırları içinde bulunan arap ülkeleri ingiliz ve fransızlar arasında paylaştırıp manda altına alınacaktır.

8.İç güvenliği sağlamak amacıyla 50.700 kişilik ordu bulunacak ağır silah olmayacaktır.

9.Kapitülasyonlardan bütün devletler faydalanacak ve içeriği gelişetilecek.

10.Azınlıklara Türklerden daha fazla haklar verilecektir.

11.Osmanlı devleti antlaşma koşularına uymazsa istanbul elinden alınacaktır.

             KURTULUŞ SAVAŞINDA CEPHELER

A-DOĞU CEPHESİ:Emenlerle Savaş:

NEDENİ:Birinci Dünya Savaşı sırasında 1917 de Çar'lık Rusyası yıkıldı.Yerine Sovyet Rusya devleti kuruldu.Sovyet Rusyanın boşalttığı Kafkasyada ,İngilizlerin yardımıyla bağımsız Ermenistan devleti kuruldu.Mondros Ateşkes Antlaşması ile Doğu Anadolu'da da bir ermeni devleti kurulması tasarlanmıştı.Bunu gerçekleştirmek için ermeniler harekete geçti.Silahlı çeteler kurdular.Ermenistan ordusu ile birleşip Türk köy ve kasabalarına saldırdılar.Kars,Ardağan ve Oltu'yu işgal ettiler.

GELİŞMELER:

-TBMM'nin hareket izni verilmesinden sonra Kazım Karabekir Paşa Doğu cephesi komutanlığına getirildi.9 Haziran 1920'de ermenilere karşı taarruz başladı.ermenler ağır yenilgiye uğratıldı.Kars ve Ardağan geri alındı.Ermenistan barış istedi.

SONUÇ:Ermeniler yenildi.

-Gümrü Antlaşması imzalandı(2-3 Aralık 1920-TBMM'nin imzaladığı ilk antlaşmadır.-TBMM hükümetinin ilk siyasi başarısıdır.).

-Doğu cephesi kapandı.

-Ermeniler işgal ettikleri Kars ve çevresini Türkiye'ye bıraktı.

-Ermeniler Türk topraklarındaki isteklerinden vaz geçtiler.Ayrıca Sevr Antlaşmasını tanımadıklarını ve geçersiz olduğunu  ilan ettiler.

Yeni Türk devleti ilk askeri başarısını ermenistana karşı kazanmıştır(Önemli).

               -Bu zafer sonunda ermenistanla 3 Aralık 1920'de gümrü antlaşması yapılmıştır.

               -Daha sonra ;

-1921 Moskova Antlaşması Sovyet Rusya ile yapıldı.

-13 Ekim 1921'de Sovyet Rusya ile imzalanan Kars antlaşmasıyla bu cephe kapanmıştır.

YORUM.Bu başarıTBMM döneminde kazanılan ilk askeri ve siyasi başarıdır.

B-GÜNEY CEPHESİ:

Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Urfa,Antep ve Maraş illerimiz İngilizler tarafından işgal edildi.Buradaki halkın kutsal inançlarına ve onuruna dokunacak davranışlarda bulunmadılar.Bundan dolayı Kuvayi milliye birlikleri tarafından silahlı bir direniş ile karşılaşmadılar.Bölge halkı bu işgallerin bitmesini beklerken İngilizler 15 Eylül 1919'da Fransızlarla anlaştı ve bu illeri 19 Eylül 1919'da Fransızlara bıraktılar.

    Fransız'lar  işgallerini sürdürürken ,Adana ve çukurova bölgelerini de işgal ettiler.Bunun yanında Mısır ve Suriye'deki ermenileri bu bölgeye getirerek onları teşkilatlandırdılar.Ermeni intikam alayları ve polis örgütleri kurdular.Türklere karşı saldırttılar.Bu gelişmeler sürecinde ermeniler,bölgedeki Türklere ,giderek artan zulüm ve işkence uygulamaya başladı.

    Ermeni saldırıları karşısında vatansever bölge halkı, bu olaylara karşı birleşerek kendi imkanlarıyla ,silahlı direniş başlattı. Sivas Kongresinde de bu bölgede Kuvayi Milliye kurulmasına karar verilmişti.Temsil Heyeti halkı teşkilandırmak için bölgeye gönüllü subaylar gönderdi.Bölgede bir direniş cephesi oluşturuldu.

MARAŞ:Fransızlar ermenleri kullanarakyöre halkına baskılarda bulunarak baskı ve şiddt uyguladılar.Fransızlar ,Maraş kalesinden Türk bayrağını indirip Fransız bayrağını çektiler.Sütçü İmam'ın başkanlığında halk ayaklandı.Sütçü İmam'ın sıktığı ilk kurşunla düşmana karşı direniş başladı.Türk direnişi karşısında Fransızlar 12 Şubat 1920'de işgale son verdiler.TBMM meclisi Maraş'a 1973 yılında ''Kahraman'' unvanı verdi.

URFA:Uzun ve kararlı bir mücadele sonucunda Fransız işgalinden 11 Nisan 1920'de kurtarıldı.TBMM 1984'de kente ''Şanlı'' unvanı verdi.

ANTEP:Antep halkı Fransız ve ermeni işgalcilerine karşı kenti kahramanca savundu.Bu mücadelede Şahin Bey önemli kahramanlıklar gösterdi.Uzun ve zorlu mücadeleler sonucunda Antep halkı 9 Şubat 1921'de teslim olmak zorunda kaldı.TBMM 1921 de Antep'e ''Gazi ''unvanı verdi.

  Fransızlar bu cephede tutunamayacaklarını anlayınca TBMM ile anlaşma yolları aramaya başladılar. Sakarya zaferinden sonra Fransa ile 20 ekim 1921 Ankara Antlaşmasını imzalandı.

               -Fransa bu antlaşmayla işgal ettiği toprakları boşalttı.

               -Güney cephesi kapanınca buradaki kuvvetler batı cephesine kaydırıldı.

C)BATI CEPHESİ

               -Kurtuluş savaşında en çetin mücadelelerin verildiği cephe batı cephesidir.

               -Türk milletinin geleceği ile ilgili en büyük savaşlar bu cephede olmuştur.dağınık ve düzensiz haldeki kuva-i milliye birlikleri kaldırılarak 10 Kasım 1920'de Bilecik'te düzenli ordunun kuruluşu başlamıştır.Bu savaşlar düzenli orduyla yapılmıştır.

a)1. İNÖNÜ SAVAŞI:(6-10 OCAK 1921)

             -Batı cephesinde düzenli ordu birliklerinin kazandığı ilk başarıdır.

             -Çerkes ethem isyanına karşı zafer kazanılmıştır.

              -Bu zaferden sonra İtilaf devletleri Londra konferansını toplamış ,Sovyet Rusya tereddütlerinden vaz geçerek Moskova Antlaşmasını imzalamış ve askere alma islemlerini kolaylaştıracak kararlar alınmıştır.

              -Albay İsmet Paşa generalliğe terfi etmişti

                 LONDRA KONFERANSI (23 ŞUBAT- 12 MART 1921)

1)Londra'ya İstanbul hükümeti yanında TBMM temsilcileri de davet edildi.

      UYARI:TBMM'nin bu konferansa katılarak Mısak-ı Milli'yi dünya kamuoyuna duyurmayı amaçladı.

2)Konferansa TBMM hükümeti;İstanbul hükümeti,ingitere,Fransa,İtalya,ve Yunanistan katılmıştır.

       UYARI:Yunanistan'ın katılmasını Fransa ve İtalya sağlamıştır.

3)İtilaf devletleri hukuksal alanda TBMM'sini ilk defa resmen bu antlaşmayla tanıdılar.

        UYARI:TBMM'si bu konferans katılarak, İtilaf devletlerinin Türklerin barış görüşmelerine katılmayarak savaşı sürdürmekte oldukları şeklinde propaganda başlatmalarını da engellemiş oldu.         

b)2.İNÖNÜ SAVAŞI.(23 -31 MART 19219)

             -Londra konferansında görüşmeler çıkmaza girince 2.inönü savaşı patlak vermiş,Yunanlılar ikinci kez yenilgiye uğratılmış.

             -Kazanılan bu zaferle düzenli ordunun kurulma aşaması tamamlandı.

            -İtalya Anadolu'da işgal ettiği yerlerden 5temmuz 19212den itibaren terk etmeye başladı.

UYARI:İnönü savaşlarının Kurtuluş Savaşımızdaki başlıca rolü düşmanı oyalarak zaman kazanmak idi.Bu zaferlerden sonra Batı Anadolu'yu düşmandan temizleme hareketine girişilmemiştir.Çünkü ordunun saldırı gücü yeterli değildi.Başkomutanlık Meydan Savaşıyla bu amaç gerçekleşmiştir.

c)  KÜTAHYA- EŞKİŞEHİR SAVAŞLAR: (10-24 TEMMUZ 19219)

              Bu savaşta başarılı olamayan Türk ordusu Sakarya nehrinin doğusuna çekildi.

Mustafa Kemal ''Hatt-ı Müdaffa yoktur Sath-ı müdafaa vardır O'da bütün vatandır'' diyerek hazırlıklara başlamıştır..

              TBMM Atatürk'e bu hazırlık sırasında Başkomutanlık kanunu çıkararak tüm yetkilerini O'na devrett.Bu yetki Cumhurbaşkanı seçilene kadar yürürlükte kaldı.

 Tekalif-i Milliye emirleri yayınlandı.Bu emirlerle halkın orduya yardımı sağlandı.

d)SAKARYA SAVAŞI(23 Ağustos-12 Eylül 1921):Bu savaş Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır.

          -Türk ordusu ilk defa taarruz gücüne ulaştı.

           -M.Kemal Paşa'ya gazilik ünvanı ve mareşallik rütbesi verildi.

           -İtilaf devletleri TBMM'ye ateşkes ve barış teklifinde bulundu.

           -Fransa ile TBMM arasında 20 ekim 1921 de Ankara antlaşması imzalandı.Fransızlar işgal ettikleri yerleri boşalttı.

           -TBMM ile Kafkas Cumhuriyeti arasında 13 ekim 1921 de Kars antlaşması imzalandı.Bu Antlaşmayla doğu sınırı kesinlik kazandı.

e)BÜYÜK TAARRUZ (26 AĞUSTOS-18 EYLÜL 1922)

           -26 Ağustos'ta taarruz başladı.30 Ağustos 1922 de Dumlupınar'da başkomutanlık Meydan Muharrebesi kazanıldı.

           -M.Kemal Paşa "ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileriéemriyle türk ordusunu harekete geçirdi.

           -9 Eylül 'de İzmir 18 Eylül 'de bütün Anadolu düşmandan kurtuldu.

           -Büyük taarruz ileMilli Mücadelenin Askeri yönü başarıya ulaştı.

           -Anadoluda'ki yunan işgali sona erdi.İçte milli birlik ve bütünlük sağlandı.

BAŞARI NEDENLERİ:

-Tüm hazırlıkların gizlilik içinde yapılması

-Yurdun tüm olanaklarının seferber edilmesi

-Doğu ve Güneydeki kuvvetlerin batıya kaydırılması

-Türk ordularının çok iyi yönetilmesi.

              MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI:(11 EKİM 1922)

*Kabul Tarihi:11 Ekim 1922

*Kabul Tarihi:16 Ekim 1922

*Görüşmelere Katılan Devletler:

-İngiltere:General Harrington

-Fransa:General Charpy

-İtalya:General Monbelli

-Türkiye:İsmet Paşa görüşmelerde TBMM'yi temsil ediyor.Türk tarafı Misak-ı Milli tezine dayalı bağımsızlık düşüncesiyle görüşmelere katılıyor.

-Yunanistan:Katılmadı.Gürüşmelere katılması gereken Gen.Mazarakis ve Sariyanis görüşmelere katılmayarak yenilgiyi kabullenmeyen bir tutum sergilemişlerdir.

UYARI:Yunanistan taraf olduğu halde ateşkes görüşmlerine katılmadı.Nedeni;yenilgiyi hazmedemediği,yeterli yardım yapılmadığı,yapıldığı halde savaştan olumlu sonuç alacağını zannediyordu.Katılmamasının gerçek nedeni ie;İngilterenin kendi haklarını da savunacağına inanmasıdır.Görüşmelerin tamamlanması İtilaf devletlerinin Yunanistan'ın kendi adlarına savaştığını kabul etmeleri anlamına geliyordu.Yunanistan görüşmelere katılmadı fakat itilaf devletlerinin baskısıyla İstanbul büyükelçileri Sinapolis ile 14 Ekim 1922'de Antlaşmayı kabul ettiklerini  bildirdiler.

*ANTLAŞMAYA ORTAM HAZIRLAYAN ETKENLER:

1)Yunan ordusunun Türk ordusu karşısında kesin olarak yenilmesi ve Büyük Taarruz'un başarıya ulaşması.

2)Türk kuvvetlerinin Marmara ve Boğazlar bölgesine yönelmesi.

3)Boğazları ve Doğu Trakya'yı Türklere vermek istemeyen İngiltere'nin Türkiye ile yeni bir savaş olasılığı karşısında yalnız kalması.

4İngiliz dominyonlarının(sömürgeleri) savaştan bıkması,savaşmak istememesi.

5)Savaşlardan bıkan İngiliz halkının Lord Corç hükümetine baskı yapması.

6)Mustafa Kemal'in diplomatik çabaları ve barışcı siyaseti(Boğazların ve Anadolunun  İtilaf devletlerinin eline geçmesini istemeyen Sovyet Rusya'nın Türklerin yanında yer alacağının dünya kamuoyununa duyurulması)

7)Fransa ve İtalya'nın savaşı sona erdirmesi için İngiltere'ye baskı yapması.

6)İngiltere'nin TBMM hümetinden ateşkes isteğinde bulunması.

UYARI:Kurtuluş Savaşı sürecinde İtilaf Devletlerinin ilk ve tek şartsız ateşkes teklifleridir.

MADDELERİ

1)14-15 Ekim gecesinden başlayarak silahlı çatışmalar duracak.

2)Doğu Trakya 15 gün içinde Yunanlılar tarafından boşaltılacak. ve boşaltılmasından bir ay sonra bu bölge Türk memurlarına teslim edilecek.

UYARI:Türk hükümetinin''Trakya TBMM Hükümetine teslim edilmeli'' teklifine İngiliz temsilci şiddetle karşı çıkmıştır.İtalyan temsişlcisi ise,bu konuda hükümetinden bilgi alması gerktiğini bildirmiştir.

Görüşmelerde Fransız temsilcisi ise,müttefikleri olan İngiltere ve İtalya'dan farklı bir tutum sergilemiş ve Türk hükümetinin teklifini kabul etmiştir.

3)Barış antlaşması imzalanıncaya kadar Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli Yarımadasında belirtilen çizgide duracakDoğu Trakya'ya asker geçirmeyecek,ancak bölgenin güvenliğini sağlamakamacıyla 8000 kişilik Türk jandarma birliği gönderilecektir.

4)Devir teslim sırasında çıkabilecekkarışıklıkları önlemek amacıyla anlaşma devletlerinden 7 taburluk karma birlik bölgede bulunacaktır.

5)İstanbul ve boğazlar ,Büyük Millet Meclis'inin denetimine bırakılacaktır. ancak barış antlaşması imzalananıncaya kadar itilaf devletleri İstanbul'da kalacaktır.

    UYARI:İstanbul ve boğazlar ,Büyük Millet Meclis'inin denetimine bırakılacaktır maddesi ,Osmanlı devletinin hukuken sona erdiğini göstermektedir.

ÖNEMİ:

1)Yeni bir silahlı çatışmaya girmeden Doğu Trakya ,Boğazlar ve İstanbul kurtarılmıştır.

2)Kurtuluş Savaşının sıcak savaş dönemi sona ermiştir.

3)İtilaf devletleri,Osmanlı devletinin hukuken sona erdiğini kabul etmişlerdir.

4)İngiltere'de hükümet değişikliğine neden olmuştur.

5)Esas barış antlaşması olan Lozan için barış zeminihazırladı.

6)Anadolu'da kurulan TBMM Hükümetinin ,uluslararası alanda varlığının kabul edilmesi yolunda önemli bir adım atılmış oldu.

5)İsmet Paşa'nın Mudanyadaki diplomatik başarısı ,Lozan Konferansına  başkan olarak katılmasına zemin oluşturmuştur.

6)Damat Ferit  görevinden alındı ve vatansever Tevfik Paşa Hükümeti kuruldu.

SALTANATIN KALDIRILMASI

          (1 kasım 1922)

NEDENLERİ:

*TBMM'nin ulusal egemenlik ilkesine dayanmış olması.

*Padişah'ın yanında bulunduğu İtilaf Devlerine karşı kesin zaferin kazanılmış olması(en önemli neden)

*Saltanat'ın ulusal egemenlik ilkesine ters düşmesi.

*İstanbul hükümeti ve Padişahın ,Kurtuluş Savaşı boyunca ulusal hareketi bölmeye çalışması.İtilaf devletleri yanlısı tutum izlemeleri

*Bir ülkede iki ayrı hükümetin yaşayamayacağı gerçeğinin anlaşılması.

*İtilaf devletlerinin (İngiltere'nin isteği ile)28 ekim 1922'de İstanbul Hükümetini Lozan Konferansına çağırmaları.

UYARI:

UYARI:Son Sadrazam Tevfik Paşa 28 Ekim 1922'de TBMM Başkanlığına gönderdiği tegrafta;''Konferans'a Babıali'nin katılmaması,devletin altı yüzyılı aşan varlığını ve islam dünyasının tarihi kimliğini yıkmak ;TBMM'nin katılmaması ise barışı baltalamak anlamına gelir''demiştir.

*İtilaf devletlerinin İstanbul hükümetini konferansa çağırmaları ve istanbul hükümetinin de bu konuda istekli olması,Lozan öncesi büyük bir sıkıntı yaratmıştır.Mustafa Kemal,Sevr Antlaşmasını kabul etmiş bir yönetimle barış konferansına gidilmesinin kabul edilemez olduğunu ,egemenliğin yalnız ulusa ait olduğunu ve ulusu yalnız TBMM Hükümetinin temsil edebileceğini belirtmiştir.

UYARI:İstanbul hükümeti ,varlığını saltanat sayesinde sürdürüyordu.Saltanat'ın kaldırılmasıyla varlığı sona erecektir.

*30 Ekim 1922'de TBMM'ye verilen önerge ile saltanatın kaldırılması teklif edilir.Bu teklifin kabul edilmesini engellemek isteyenler konunun Meclisin Anayasa,Şeriat,Adalet ortak komisyonlarında görüşülmesini kabul etmişlerdir.Konunun uzamasına kızan Mustafa Kemal ,31 Ekim 1922 tarihinde komisyon çalışmalarının yapıldığı odaya girerek sert ama gerekli olarak onlara hitaben;''Egemenlik kimseye ilim gereğidir diye görüşmeyle ,tartışmayla verilmez.Egemenlik güçle kuvvetle ve zorla alınır.Türk milleti bir ihtilalle egemenliğini ele almıştır.Sorun,milletin egemenliğinin verilip verilmemesi değildir.Olmuş bitmiş bir gerçeğin yasa ile ifadesinden ibarettir.Burada toplananlar ,meclis ve herkes sorunu doğal bulursa kanımızca uygun olur.Yoksa gerçek,yordamına göre yerini bulacaktır.Ama belki kimi kafalar kesilecektir''

          demiştir.

Bu konuşmanın etkisiyle komisyon yasayı Meclis Genel Kuruluna gönderdi ve 1 kasım 1922'de Saltanat kaldırıldı.

SONUÇLARI

*1) 4 Kasım 1922'de Tevfik Paşa Hükemeti istifa etti.

*2) 6 Kasım 1922'de TBMM'nin yasalarının İstanbul'da da geçerli olduğu açıklandı.

*3) 7 Kasım 1922'de TBMM alehinde yazıları olan ve daha önce içişleri bakanlığı sırasında Mustafa Kemal'i görevsen almak için çalışan Ali Kemal;Meclisgörevlilerince tutuklanıp sorgulanmak üzere Ankaraya götürülmek istenmiş, ne var ki Ali Kemal İzmit'e getirilince halk Ali Kemal'i linç etmiştir.

*4) Ali Kemal olayının duyulması üzerine Halife Vahdettin ,İngiliz Kraliyetine Halife unvanı ile baş vurarak güvenli bir yere götürülmesini talep etmişitr.Bu sırada ingiliz generali Harrington ,Vahdetti'in ''Bütün Müslümanları Halifesi''sıfatı ile İngiltere'ye sığındığını bildirmiştir(17 kasım1922).

UYARI:İngiltere,Vahdettini koruyuculuğu altına alarak sömürgelerindeki müslüman halklar üzerinde etki yaratmak v Türkiye'deki birliği bozmak istemiştir.

*5)TBMM bu olay üzerine Vahdettin'i halifelikten indirdi.

UYARI:Bazı milletvekilleri ,Vahdettin'in halifelikten indirlmesiyle ilgili bir fetva alınmasını istemiştir.Alınan fetva ,bir ilk olarak meclisin oyuna sunulmuştur.Meclis'in oyunun fetvanın üzerinde olduğunun kabul edilmesi laikleşme yolunda,önemli bir girişimdir.

*6)TBMM,İstanbul'daki kuvvetler komutanı Refet Bele aracılığıyla Osmanlı hanedanının en yaşlı üyesi olan Abdülmecit Efendi'ye ,halife seçilmesi halinde padişahlık iddiasında bulunmayacağına dair bir imzalatır.TBMM Ekber-i Erşat  yasasına göre Abdülmecid'i halife seçer(20 kasım1922).

UYARI:TBMM Abdülmecit'i halife seçerek İngilterenin Vahdettin'i koruyuculuğu altına almasının yaratabileceği tehlikeleri engellemiştir.Vahdettinin kişiliğinde halifelik kurumundan faydalanması engellenmiştir.

*7)Milli egemenlik yolunda önemli bir adım atılmıştır.Cumhuriyet yönetimine geçiş hızlandırılmıştır.

*8)TBMM tarafından atanan halifelik sembolik bir makama dönüştürülmüştür.

*9)Padişah'ın yerine atama yapılmadığı ,devlet yönetiminin adı konulmadığından ,cumhuriyet ilan edilinceye kadar ,devlet başkanlığı bunalımı da beraberinde gelmiştir.

UYARI:1. TMMM 'nin yaptığı tek devrim Saltanat'ın kaldırılmasıdır.Bu devrim Atatürk'ün ''Cumhuriyetçilik İlkesi''doğrultusundadır.

Saltanatın kaldırılmasıyla ,halifenin siyasi otoritesi sona ermiş böylece laiklik yolunda ilk önemli adım atılmıştır.

                                   LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI

(İmzalama Tarihi:24 Temmuz 1923 -TBMM'nin kabul Tarihi:23 Ağustos 1923)

LOZAN KONFERANSI (1. konferans:20 kasım1922-4 Şubat 1923))

KONFERANSIN ÖZELLİĞİ:Benzer konferanslardan daha uzun sürmüştür(Bunun nedeni düşmanlarını yenen Türkiye'nin şerefli ve eşit şartlı barış isteğine karşılık;bunca istekleri bulunan devletlerin çıkar kavgalarının uyuşmamasından kaynaklanmıştır).

KATILAN DEVLETLER:Konferansa TBMM'nin karşısında,İngiltere,Fransa;İtalya,Japonya,Romanya,Yugoslavya,

Yunanistan,Bulgaristan.Boğazlarla ilgili madde görüşülürken Sovyet Rusya temsilcisi de katılmıştır.

UYARI:İtilaf Devletlerinin Lozan Barış Konferansına İstanbul hükümetini çağırmaları karşısında Ankara Hükümetinin aldığı önlem;Saltanatı kaldırmak olmuştur.

TÜRK TEMSİLCİ HEYETİ:İsmet İnönü başkanlığında heyet(İsmet İnönü'nün baş temcilcisi olarak gönderilmesinin nedeni;Mudanya Ateşkes Antlaşması sırasında ,diplomasi alanında yetenekli olduğunu göstermiş olması).

TÜRK İSTEKLERİ:

-Konferasın İzmir'de yapılması(Gerekçesi yendiğimiz devletleri ayağımıza getirtmekti.Başkomutan görüşmeler doğrudan katılabilirdi.).

-Ermeni meselesi ve kapitülasyonlar(milli varlığa aykırıydılar) konusunda kesin olarak taviz vermemek(Bu iki konuda taviz istenirse konferanstan çekilinecek).

YAPILDIĞI YER:İsviçre'nin Lozan Kenti(TBMM'si devletlerarası geleneklere uyarak ,konferansın tarafsız bir memlekette toplanmasını kabul etti).

ETKİN DEVLETLER:İngiltere,Fransa ve İtalyadır(Bu üç devlet Osm .dev.yıkıntısından daha fazla pay alma peşindeydi.Diğer devletleri peşinde sürüklediler.

UYARI:İtilaf devletleri Londra Konferansına Osm. delegeleri arasında M.Kemal'in veya Onun yetkili kılacağı bir delegenin de bulunmasını istemişlerdi.Bu durum TBMM'nin tanımak istemediklerinin kanıtıdır.Lozan konferansına ise TBMM'hükümeti ile Osm.hükümetini birlikte çağırmışlardır.Bu durum TBMM'ni tanıdıklarının kanıtıdr.

SORUNLARI LEHLERİNE ÇEVİRMEYE ÇALIŞAN DEVLETLER:

İngiltere:Musul,Boğazlar sorunlarını

Fransa:Kapitülasyonları,Borçları

İtalya:Ege adalarını, Kabotaj 

KONFERANSTA EN ÇOK TARTIŞILAN KONULAR:

-Ekonomik ve kültürel konulardır.

-Kapitülasyonlar

-Osmanlı borçları

-Yabancı okullar.

UYARI:Boğazlar konusu görüşürken ,İngiltere Boğazlarda komisyon yönetimini savundu.Sovyet Rusya ise Boğazların Türkiye'ye verilmesini istedi.Halbuki 1936 Montrö 'de İngiltere Boğazların Türkiyenin yönetine bırakılmasını,Sovyet Rusya ise;Boğazlarda komisyon yönetiminin devamını savunmuştur.Aynı konuda aynı devletlerin farklı zamanda farlı davranmalrının nedeni milli çıkarlarıdır.Dış politikanın gereği budur.).

TÜRK HEYETİNİN 1.KONFERASTAN ÇEKİLMESİ:Konferansta başta İsmet Paşa olmak üzere Türk delegasyonu eşitlik ilkesinden taviz vermeyen bir tutum izlemiştir.

-İsmet Paşa,konferans salonunun oturma düzeninden başka ,konferans dillerinden birisinin Türkçe olması ve komisyon başkanlıklarından birisinin Türkiye'ye verilmesini istemiştir.Konferansın başında ,İngiltere dışişleri başkanı Lord Curzon'un Türkiye'yi ve başarılarını küçümser bir tavır alır.İsmet Paşa bu duruma hiddetle tepki gösterir.Ve şunları söyler:''Dünya savaşı sonunda askeri zorunluluk olmaksızın toprakları işgal edilen ,yok edilmek istenen Türk Milleti,insanüstü gayret göstererek varlığını ve bağımsızlığını koruma yeteneği  ile barış ve huzura kavuşmayı hak etmiştir.''

İngiltere:Musul,Boğazlar sorunlarını

Fransa:Kapitülasyonları,Borçları

İtalya:Ege adalarını, Kabotaj  sorunlarını lehlerine çözümlemek için komisyon başkanlıklarını alırlar(Konferansta komisyon başkanlıklarını itilaf devletlerinin almaları,onların üstünlük sağlamak istediklerinin göstergesidir.).

 İngiltere'nin küçümser tavrı ve istediklerini kabul ettirme ısrarı sonucunda;

 Osmanlı borçları,Türk-Yunan sınırı,Boğazlar,Musul,kapitülasyonlar,savaş tazminatı,azınlıklar gibi konularda anlaşma sağlanamadı ve görüşmeler kesildi.

TÜRK KESİMİNDE GELİŞMELER:

Konferans kesintiye uğradığı dönemde Mustafa Kemal ,İzmirde''İktisat Kongresi''ni topladı.Mısak-ı İktisadi kararlar alındı.Bu karalarda kapitülasyonların kabul edilemeyeceği bir kez daha duyuruldu.Yabancı sermayenin yatırımlarına karşı olunmadığı ancak yabancıların Türkiye'nin yasalarına uygun hareket etmelerinin gerektiği bildirildi.

Mustafa Kemal,konferansın tekrar başlatılması için bazı girişimlerde bulundu.Orduyu güçlendirdi.Boğazlar ve Musul 'a doğru askeri birlikler kaydırıldı.Mısak-ı Milliyi gerçekleştirmek için orduyu alarma geçirdi.

 - 6 MART 1923'DE TBMM,hükümete bağımsızlığımıza gölge düşürmeyecek şekilde barış girişimlerinin devamı içinyetki verdi.

-8 mart 1923 Türk hükümeti İtilaf devletlerine nota verdi.İngiltere müttefiklerinden destek alamayınca savaşı göze alamadı ve konferansı 23 Nisan 1923'de yeniden topladı.Türkiye konferansa tekrar davet edildi.

2.LOZAN KONFERANSI(23 Nisan -24 Temmuz 1923)

 Konferansın bu ikinci bölümü yine çetin tartışmalara sahne oldu.İsmet Paşa özellikle kapitülasyonlar konusunda kesinlikle taviz vermedi.Türk hetetinin kararlı tutumu sonucunda antlaşmaya varıldı.ve konferans Türkiye'nin başarısıyla sonuçlandı.

  LOZAN ANTLAŞMASININ ÖNEMLİ MADDELERİ

A)SINIRLAR

*Suriye Sınırı:20 Ekim Ankara Antlaşmasına göre olacak.Caber kalesi Türk toprağı sayıldı.

*Irak Sınırı:Musul sorunun 9 ay içinde ikili görüşmelerle çözülecek.Eğer çözülemezse Milletler cemiyeti çözecek.

*Kafkas Sınırı:Kars Antlaşması hükümleri geçerlidir.

*Trakya Sınırı:

-Yunanistanla:Mudanya Antlaşması geçerli.Karaağaç savaş tazminatı olarak Türkiye'ye verildi.

-Ege Adaları:İmroz ve Bozcaada ve Marmaradaki tüm adalar Türkiyeye verildi.Türkiye'ye yakın adalarda Yunanistan askeri üs ve asker bulundurmayacak.

-Oniki Ada:İtalya'ya bırakıldı(1947'de Yunanistana verildi)

-Bulgaristanla: 1913 İstanbul Antlaşması geçerlidir.

B)EKONOMİK KONULAR

*Kapitülasyonlar:Tamamen kaldırıldı.

*Dış Borçlar:Duyun-u Umumiye kaldırıldı(Genel Borçlar Yönetimi)Osmanlı devleti borçları imparatorluktan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı.Türkiye ödemeleri kabul etti.

*Kabotaj Hakkı:Osmanlı devletinin yabancı şirketlere devrettiği bu haktan Türk vatandaşlarının da yararlanması kabul edildi.

C)AZINLIKLAR SORUNU

  Türk vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu kabul edildi.Yalnızca müslüman olmayanlara farklı uygulamalar getirildi(Anadilde eğitim,vakıf kurma,okul açma vb)

-Batı Trakya Türkleri ve İstanbul Rumları hariç,Türk ve Rum azınlığın karşılıklı olarak değişimi kararlaştırıldı(mubadele).

-Fener Rum Patrikhanesi ve diğer patrikhanelerin,cemaatleri üzerindeki siyasal haklarına son verildi.Patriklerin Türkiyede doğmuş Türk vatandaşları arasından ,cemaatlerinin seçimleriyle göreve gelmesi,seçiminTürk hükümeti tarafından da onaylanması şartı kabul ettirilmiştir.

UYARI:Azınlıklar Lozanda Türk vatandaşı sayıldı.Fener Rum patrikhanesi tüm çabalara rağmen kaldırılamadı.

D)SAVAŞ TAZMİNATI:

  Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç bölgesini Türkiyeye verecek

E)ASKERİ HÜKÜMLER

-Sevr'deki kısıtlamalar kaldırıldı.Boğazlardaki askeri bölge haricinde sınırlama getirilmemiştir.Bölgede yabancı ülkelerin denetim hakkı kabul edilmemiştir.

UYARI:Boğazlardaki askersiz bölgenin varlığı Türkiyenin hükümranlığına gölge düşüren bir durumdur.

F)BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

Lozan Barış Antlaşmasının eki olarak düzenlenmiş üç temel ilke üzerinde düzenlenmiştir.

-Boğazlar Komisyonu:Komisyonun başkanı Türkiye.Milletler Cemiyeti adına denetim yapacak.

UYARI:Milli hakimiyetimizi sınırlayıcı bir hükümdür.

*Boğazların Askersizleştirilmesi:Boğazlar askersiz konumda olacak.

*Boğazların Güvenliği:İmzacı devletler bir tehlike durumunda ,Milletler Cemiyeti Güvenlik Konseyinin vereceği karar doğrultusunda güvenliği sağlayacaklar.

LOZAN ANTLAŞMASININ SONUÇLARI:

1)İtilaf devletleri antlaşma imzalanınca İstanbul'u boşalttılar(2 Ekim 1923).

2)Yeni Türk devletinin siyasi sorunlarını çözüme kavuştu.Fakat sorunlarıda beraberinde getirdi(Musul,BoğazlarSuriye sınırının saptanması ve Türk-Rum nüfusunun değiştirilmesi).

3)Boğazlar ve Hatay sorunu Türkiye'nin lehine Musul sorunu ise aleyhine çözüme kavuşmuştur.

ÖZELLİĞİ:

1)Birçok ülke tarafından imzalanıp kefil olunduğu için geçerliliğini uzun süre koruyabilen uluslararası ender bir antlaşmalardan     

    biridir.

2)Sömürge ülkelere bağımsızlık mücadelelerinde yol gösterici bir rol oynamıştır.

3) 1.Dünya Savaşı'nı sona erdiren son barış antlaşmasıdır.          

ÖNEMİ:

1)Sevr Antlaşmasında yer alan ,Türkiye'nin bağımsızlığını ve egemenliğini sınırlandıran hükümler kaldırıldı.

UYARI:Batı ülkeleri,Ulusal Kurtuluş savaşımız sürecince getirdikleri barış teklifleriyle Sevr Antlaşmasını gerçekleştirmek istemişlerdi.

2)Mısak-ı Milli ve Yeni Türk devleti itilaf devletlerince hukuksal alanda resmen bu antlaşmayla tanındı(Hukuksal alanda ilk defa tanınması 1921 Londra Konferansıyla olmuştur.).

3)İtilaf devletleri Osmanlı devletinin hukuken sona erdiğini resmen kabul ettiler ve''Şark sorunu''nda(hasta adam)amaçlarına ulaşamadılar.

4)İngiltere'nin Ortadoğu ile ilgili planları altüst oldu.          

5)Dış barışın esasları belirlendi.

6)Osmanlı imparotorluğunun kalan sorunların bir çoğu çözüme kavuşturuldu.

7)Lozan antlaşması ile savaşın siyasi yönü sona ermiş oldu.

8)Sömürülen ülkelere ,bağımsızlık mücadelesinde yol gösterici oldu.            

9)Yeni Türk devletinin uluslararası alanda yerini almasını sağladı.             

10)Yeni Türk devletinin sorunlarını çözüme kavuşunca,doğan barış ortamına kavuşunca,bundan yaralanıp,gerçekleştirmeyi düşündüğü düzenleme ve devrim hareketlerine başladı.

ANEKDOTLAR:

Lozan Barış görüşmelerinde Türkler karlı çıktı diyen delegasyon üyesine İngiliz  heyet başı ''Eğitimden,sermayeden ,sanattan yoksun ,ticaretten anlamayan bir halkın,kazandıklarını elinde tutması mümkün değildir.Her şeyi başlarındaki önderle sağladılar. O da sonsuza kadar Türklerin başında kalamayacağına göre ,kaybettikleriniz için üzülecek bi şey yok,''cevabını verir.(Tarihi sebepler mutlaka devlet politikası yapılmalıdır.).